- Home
- O NAS
- INFO BRANŻOWE
- WSPÓŁPRACA ZAGRANICZNA
- LEGISLACJA
- MEDIA
- GALERIA
- DO POBRANIA
- KONTAKT
W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady izb Rolniczych na wniosek Podkarpackiej Izby Rolniczej w sprawie redukcji populacji wilka w Beskidzie Niskim i Bieszczadach oraz wypłaty odszkodowań za zagryzione zwierzęta domowe i psy niezależnie od rasy, Ministerstwo Klimatu i Środowiska przedstawiło zamieszczone poniżej stosowne informacje.
Pomimo, iż wilk Canis lupus objęty jest ścisłą ochroną gatunkową na podstawie załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. poz. 2183) należy wyraźnie podkreślić, iż obowiązujące obecnie przepisy prawa przewidują możliwość podjęcia działań przeciwdziałających zagrożeniu powodowanemu przez ten gatunek. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2023 r. poz. 1336 z późn. zm.) możliwe jest uzyskanie zezwolenia na odstępstwo od zakazów wobec osobników tego gatunku, w celu wyeliminowania powodowanego zagrożenia - np. na umyślne płoszenie, umyślne przemieszczanie z miejsc regularnego przebywania w inne miejsce czy zabijanie. Zezwolenia wydawane są przez właściwego miejscowo regionalnego dyrektora ochrony środowiska (w zakresie umyślnego płoszenia i przemieszczania), Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (w zakresie umyślnego zabijania) oraz Ministra Klimatu i Środowiska (w przypadku, gdy czynności mają być wykonane na terenie parku narodowego). Zezwolenia takie mogą być wydawane w przypadku braku rozwiązań alternatywnych, jeżeli wnioskowane działania nie są szkodliwe dla zachowania we właściwym stanie ochrony gatunku chronionego oraz przy spełnieniu jednej z przesłanek indywidualnych, jak na przykład dot. interesu zdrowia lub bezpieczeństwa powszechnego. W przypadku, gdy zagrożenie jest udokumentowane, oraz gdy spełnione są wszystkie przesłanki niezbędne do wydania zezwolenia, nie ma przeciwskazań, aby zezwolenie takie uzyskać. Niemniej jednak należy zaznaczyć, że ewentualne zezwolenia wydawane są wyłącznie na wniosek podmiotu zainteresowanego uzyskaniem stosownego odstępstwa. Każdy przypadek rozpatrywany jest indywidualnie i podlega wszechstronnej ocenie tak, by eliminowane były jedynie osobniki stwarzające rzeczywiste zagrożenie.
Jednocześnie należy podkreślić, że w przypadku, gdy wniosek obiektywnie nie może być załatwiony w formie pisemnej, zainteresowany podmiot może uzyskać decyzję ustną (art. 14 5 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - Dz. U. z 2023 r. poz. 775.), po rozpatrzeniu wniosku złożonego drogą telefoniczną. W tym celu należy skontaktować się telefonicznie z Generalną Dyrekcją Ochrony Środowiska pod numery podane na stronie internetowej urzędu. Zatem istnieje możliwość szybkiego przeprowadzenia koniecznego odstrzału wilka. W pozostałych przypadkach, gdy np. powodem eliminacji wilka jest konieczność ograniczenia szkód powodowanych przez ten gatunek lub też zagrożenie ze strony wilka jest jedynie potencjalne, konieczne jest uzyskanie pisemnej decyzji administracyjnej. Z uwagi na priorytetowe traktowanie bezpieczeństwa powszechnego, sprawy takie są rozpatrywane bez zbędnej zwłoki.
Natomiast wypłaty odszkodowań za zwierzęta zagryzione przez wilki dokonuje się na podstawie art. 126 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Zgodnie z zasadami przyjętymi w § 12 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 8 lutego 2018 r. w sprawie szacowania szkód wyrządzonych przez niektóre gatunki zwierząt objęte ochroną gatunkową (Dz. U. z 2018 poz. 645) dokonując oględzin szkody wyrządzonej w odniesieniu do zwierząt, ustala się:
Rozmiar szkody wyrządzonej w odniesieniu do zwierząt w przypadku zwierząt zabitych, padłych w wyniku odniesionych ran lub których bezzwłoczne uśmiercenie było uzasadnione względami humanitarnymi, zgodnie z ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt, ustala się uwzględniając:
Rozmiar szkody wyrządzonej w odniesieniu do zwierząt w przypadku zwierząt okaleczonych, ale nadających się do leczenia, ustala się, uwzględniając koszty leczenia okaleczonych zwierząt i wartość produktów leczniczych - na podstawie rachunków wystawionych przez podmioty uprawnione do świadczenia usług lub dostarczania produktów w zakresie leczenia zwierząt.
W przypadku, gdy zwierzę padnie w trakcie leczenia, odszkodowanie za szkodę obejmuje koszty leczenia i wartość produktów leczniczych powiększone o wysokość odszkodowania za szkodę.
Jeśli chodzi o ataki wilków na psy, to należy zwrócić uwagę, że obecne przepisy dotyczące szacowania szkód i wypłacania odszkodowań za straty spowodowane przez wybrane gatunki chronione dopuszczają możliwość wypłacania szkód za psy nierasowe i takowe są w Polsce wypłacane (np. RDOS Olsztyn podał informacje, że za okres 2010-2021 nie wypłacił odszkodowania za psy rasowe, ale za psy nierasowe wypłacił odszkodowanie w kwocie 1746 zł). Oczywiście wysokość kwoty odszkodowania za psa nierasowego jest odpowiednio niższa niż za psa rasowego, ze względu na brak jego ceny rynkowej. W przypadku psów nierasowych istnieje problem właściwej wyceny takiej szkody. W takich przypadkach wysokość odszkodowania ustalana jest na podstawie kosztów utylizacji padliny i jej transportu do najbliższego przedsiębiorstwa zajmującego się utylizacją oraz kosztów wizyty lekarza weterynarii stwierdzającego padnięcie zwierzęcia lub kosztów leczenia okaleczonych zwierząt i wartość produktów leczniczych (zł) - na podstawie rachunków wystawionych przez tego lekarza i podmioty uprawnione do świadczenia usług lub dostarczania produktów w zakresie leczenia zwierząt. Jednak szczególnie wartość emocjonalna zagryzionego psa nierasowego nie jest wartością realnie policzalną, natomiast wydatkowanie środków publicznych musi być transparentne i poparte konkretnymi dowodami.
W dniu 18 października 2023 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska odpowiedziało na pismo Zarządu KRIR z dnia 12 kwietnia 2021 r., na wniosek Warmińsko - Mazurskiej Izby Rolniczej, dotyczący wzrostu liczebności populacji wilka w Polsce.
Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska pismem z dnia 26 października 2023 r., przekazało wytyczne na temat możliwości zabezpieczania gospodarstw rolniczych przed szkodami wyrządzanymi przez gatunki chronione, informując co następuje:
W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych z 27 września 2023 r. w związku z informacjami napływającymi od rolników o brakach nawozów wieloskładnikowych na rynku Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawiło pismem z 23 października 2023 r. następujące informacje.
Z danych opracowanych przez Centrum Doradztwa Rolniczego wynika, że stan zaopatrzenia w nawozy wieloskładnikowe był średni (tj. nawozy są w terminach, gdy będą potrzebne, może ich nie być na składzie, czasami występują problemy z kupnem).
W opinii IERiGŻ PIB obserwowany w ostatnich tygodniach problem dostępności nawozów wieloskładnikowych na rynku ma związek z:
Zauważalnie mniejszy w porównaniu z latami poprzednimi popyt na nawozy mineralne obserwowany mniej więcej od końca 2021 r. spowodował, że zarówno krajowa produkcja nawozów wieloskładnikowych jak również ich import już od początku 2022 r. zaczęły się stopniowo zmniejszać. Niemniej jednak zauważalny spadek zarówno produkcji, jak i importu nawozów wieloskładnikowych w relacji rocznej odnotowano w szczególności w I półroczu 2023 r.
Z danych GUS wynika, że produkcja nawozów wieloskładnikowych zmalała z 1,73 mln ton (w masie nawozu) w 2021 r. do 1,40 mln ton w 2022 r. (o 23,2%). Brak jest danych GUS dotyczących produkcji nawozów wieloskładnikowych za poszczególne miesiące 2023 r., jednak z danych GUS dotyczących produkcji czystego składnika w nawozach mineralnych – fosforu i potasu oszacować można, że produkcja nawozów wieloskładnikowych w I półroczu 2023 r. mogła być o około 45% mniejsza niż rok wcześniej oraz o niemal 60% mniejsza w porównaniu z I półroczem 2021 r.
Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że import nawozów wieloskładnikowych tj. towarów oznaczonych w Taryfie Celnej kodem CN 3105 wyniósł w 2022 r. 726 tys. ton w masie nawozu, o 32,9% mniej niż rok wcześniej. Z kolei w I półroczu 2023 r. import wyniósł zaledwie 187 tys. ton – o 51,7% mniej niż rok wcześniej oraz o 66,7% mniej niż w I połowie 2021 r.
Eksport nawozów wieloskładnikowych również wykazywał tendencję spadkową, co miało wpływ na krajową produkcję nawozów. Jednak w czerwcu oraz w lipcu br. odnotowano wzrost eksportu m/m. Co więcej wolumen eksportu nawozów w lipcu br. był większy niż rok wcześniej.
Spadek krajowej produkcji jak również mniejszy wolumen importu nawozów wieloskładnikowych wpłynęły na zauważalnie mniejszą podaż tych nawozów dla polskiego rolnictwa. Podaż tych nawozów w punktach sprzedaży okazała się niewystarczająca w odniesieniu do popytu, który sezonowo wzrósł w ostatnich tygodniach (nadal był jednak mniejszy niż w latach poprzednich).
Z drugiej strony na sytuację tą wpływ miały również wysokie ceny nawozów wieloskładnikowych oraz trudne do przewidzenia kierunki ich zmian, przez co wielu dystrybutorów z dużą ostrożnością podchodziło do zakupów nawozów od producentów. W rezultacie kupowali oni od producentów zazwyczaj mniejsze partie nawozów, przez co poziom zapasów magazynowych był również zauważalnie niższy.
Większa ostrożność przy zaopatrywaniu się w nawozy wieloskładnikowe przez dystrybutorów w br. (które nadal były i są relatywnie bardzo drogie) wynikała z tego, że część z nich kupowała np. nawozy azotowe w II półroczu 2022 r. po rekordowo wysokich cenach, po czym była zmuszona w kolejnych miesiącach sprzedawać nawozy ze stratą, gdyż ceny nawozów azotowych na rynku zauważalnie spadły (zwłaszcza w porównaniu z rekordowym ich poziomem we wrześniu 2022 r.).
Należy oczekiwać, że w kolejnych tygodniach dostępność nawozów wieloskładnikowych w punktach sprzedaży zwiększy się. Wskazywać mogą na to dane GUS o krajowej produkcji nawozów za ostatnie miesiące. W lipcu oraz w sierpniu br. krajowa produkcja fosforu i potasu w czystym składniku była wprawdzie nadal mniejsza niż rok wcześniej, ale odnotowano jej wzrost m/m. Wzrost produkcji nawozów wieloskładnikowych w ostatnich miesiącach potwierdzają wyniki dotyczące szacunkowych wolumenów produkcji największego producenta nawozów mineralnych w Polsce. Według materiałów informacyjnych Grupy Azoty w czerwcu br. szacunkowy wolumen produkcji nawozów wieloskładnikowych wyniósł 36 tys. ton, w lipcu – 47 tys. ton, w sierpniu – 54 tys. ton, a we wrześniu 64 tys. ton.
Wzrost dostępności nawozów wieloskładnikowych będzie również prawdopodobnie wynikał ze zwiększonego importu. Już w czerwcu oraz w lipcu br. odnotowano wzrost wolumenu importu nawozów mineralnych.
W odpowiedzi na wystąpienie z dnia 2 października 2023 r., Janusz Kowalski Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformował 20 października 2023 r., że zostanie uruchomiona pomoc dla producentów kalafiorów i brokułów, którzy zawarli umowę dostawy na wyprodukowanie i dostarczenie w 2023 r. kalafiorów lub brokułów, a podmiot z którym zawarto umowę dostawy, odmówił odbioru wskazanej w tej umowie dostawy całkowitej ilości kalafiorów lub brokułów i nie zapłacił za nie.
ARiMR przyjmuje wnioski w terminie do dnia 30 października 2023 r.
Wyjątkowo wysokie temperatury powietrza we wrześniu br. przyspieszyły zbiory kalafiorów i brokułów uprawianych w Polsce. W rezultacie doszło do kumulacji zbiorów roślin sadzonych w różnych terminach. Tak duża podaż na rynku spowodowała, że zakłady przetwórcze nie są w stanie w tak krótkim czasie odebrać warzyw od rolników i przetworzyć. Jednocześnie duża podaż na rynku powoduje spadek cen kalafiorów i brokułów oraz problem ze zbytem.
W związku z trudną sytuacją na tym rynku w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracowano przepisy przewidujące pomoc dla poszkodowanych producentów kalafiorów i brokułów. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 października 2023 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2193) pomoc będzie przysługiwała producentowi rolnemu:
1) któremu został nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności,
2) będącemu mikroprzedsiębiorstwem, małym lub średnim przedsiębiorstwem w rozumieniu załącznika I do rozporządzenia 2022/2472;
3) który zawarł umowę dostawy na wyprodukowanie i dostarczenie w 2023 r. kalafiorów lub brokułów, a podmiot z którym zawarł umowę dostawy, odmówił odbioru wskazanej w tej umowie dostawy całkowitej ilości kalafiorów lub brokułów i nie zapłacił za nie,
4) któremu zagraża utrata płynności finansowej w związku z ograniczeniami na rynku rolnym spowodowanymi agresją Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy.
Wnioski o pomoc można składać do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do 30 października 2023 r. na formularzu opracowanym i udostępnionym przez Agencję na jej stronie internetowej. Do wniosku producent będzie musiał dołączyć kopie faktur, rachunków lub innych dowodów potwierdzających ilość sprzedanych kalafiorów lub brokułów w ramach umowy dostawy w 2023 r. oraz kopię umowy dostawy na 2023 r.
Wysokość pomocy ustala się jako iloczyn powierzchni uprawy kalafiorów lub brokułów oraz stawki pomocy, która wynosi 1250 zł/ha.
Na pomoc przewidziano łącznie kwotę 5 mln zł. W przypadku, gdy kwota pomocy ze złożonych przez producentów wniosków przekroczy 5 mln zł, do obliczenia wysokości tej pomocy będzie zastosowany współczynnik korygujący.
Wsparcie zostanie uruchomione po uzyskaniu pozytywnej opinii Komisji Europejskiej. W ubiegłym tygodniu (połowa października) Rada Ministrów podjęła uchwałę o udzieleniu zgody na skierowanie przepisów ww. rozporządzenia do notyfikacji Komisji Europejskiej.
Więcej informacji i wnioski na stronie ARiMR https://www.gov.pl/web/arimr/pomoc-finansowa-dla-producentow-kalafiorow-lub-brokulow
