- Home
- O NAS
- INFO BRANŻOWE
- WSPÓŁPRACA ZAGRANICZNA
- LEGISLACJA
- MEDIA
- GALERIA
- DO POBRANIA
- KONTAKT
Zamieszczamy wyjaśnienia Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi nadesłane 3 czerwca 2024 r. w odpowiedzi na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych z 17 maja 2024 r. w sprawie całkowitego zniesienia obowiązku ugorowania 4% gruntów rolnych wynikającego z obowiązywania normy GAEC 8:
„W wyniku toczącej się na forum UE debaty dotyczącej uproszczenia Wspólnej Polityki Rolnej (WPR), Komisja Europejska (KE) na wniosek Polski i innych państw członkowskich opublikowała w dniu 24 maja 2024 r. w Dzienniku Urzędowym UE (1) rozporządzenie zmieniające rozporządzenia bazowe tj. UE 2021/2115 i UE 2021/2116. Nowe prawo weszło w życie dzień po jego opublikowaniu.
Przedmiotową zmianę rozporządzeń bazowych należy ocenić pozytywnie, gdyż zaproponowane przepisy usuwają albo znacznie upraszczają, zgodnie z oczekiwaniami rolników i w zgodzie z poprawną agrotechniką, te elementy Europejskiego Zielonego Ładu, w tym normy w ramach warunkowości, które wpływały na decyzje produkcyjne rolników lub wręcz ograniczały produkcję.
Jedną z najważniejszych zmian wynikających z nowelizacji unijnych rozporządzeń bazowych (1) jest zniesienie obowiązku ugorowania 4% gruntów ornych w ramach normy GAEC 8 – w zamian państwo członkowskie ma jednak obowiązek ustanowienia odpowiedniego ekoschematu, czyli dobrowolnych i płatnych interwencji dla rolników.
W związku z powyższym MRiRW niezwłocznie po przedstawieniu przez KE projektu zmiany rozporządzeń bazowych rozpoczęło prace nad utworzeniem nowego ekoschematu, aby możliwe było już w 2024 r. usunięcie obowiązku ugorowania 4% gruntów ornych z normy GAEC 8. W dniu 5 kwietnia 2024 r. Komitet Monitorujący Plan Strategiczny WPR 2023-2027 pozytywnie zaopiniował projekt uchwały wprowadzającej w Polsce od 2024 r. ekoschemat Grunty wyłączone z produkcji.
Ekoschemat jest dobrowolny dla rolnika. Rolnicy realizujący ten ekoschemat będą otrzymywali płatność za wyłączenie gruntów ornych z produkcji – do powierzchni nie większej niż 4% powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie. W projekcie uchwały określona została także szacowana stawka płatności, która wynosi ok. 126,52 EUR/ha, tj. ok. 563 zł/ha. Wdrożenie nowego ekoschematu umożliwi rolnikom dobrowolne wyłączenie z produkcji części gruntów ornych, za co będą otrzymywali płatności. Na gruntach wyłączonych z produkcji będzie obowiązywał zakaz prowadzenia produkcji rolnej (w tym zakaz wypasu i koszenia) oraz zakaz stosowania środków ochrony roślin.
Mając na uwadze powyższe oraz trwającą kampanię składania wniosków, wprowadzono także rozwiązania legislacyjne umożliwiające złożenie wniosku o przyznanie płatności w ramach nowego ekoschematu lub dokonanie zmian we wcześniej złożonych wnioskach w terminie do dnia 31 sierpnia 2024 r, o ile zmiany te wynikają z wnioskowania o nowy ekoschemat. Należy zaznaczyć, że rolnicy, którzy będą chcieli otrzymać płatność w ramach nowego ekoschematu, będą musieli najpierw złożyć standardowy wniosek o płatność w podstawowym terminie – na obecnie obowiązujących zasadach (w 2024 r. termin ten został wydłużony do dnia 1 lipca 2024 r. (2)). Od dnia wejścia w życie zmienionych przepisów krajowych, możliwe będzie zawnioskowanie o nowy ekoschemat. Natomiast od 2025 r. rolnik będzie mógł zawnioskować o płatność w podstawowym terminie, poprzez zaznaczenie właściwego „okienka” we wniosku.
Ustawa o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027, w której m.in. wprowadza się nowy ekoschemat Grunty wyłączone z produkcji, została w dniu 23 maja 2024 roku uchwalona przez Sejm RP i następnie skierowana do prac w Senacie RP (druk 96).
Zgodnie z rozporządzeniem zmieniającym rozporządzenia bazowe (1), wdrożenie nowego ekoschematu pozwoli na zniesienie obowiązku ugorowania 4% gruntów ornych w ramach normy GAEC 8 już w 2024 r.
Należy podkreślić, że rolnicy już od dłuższego czasu są informowani o planowanym wdrożeniu zmian w zakresie warunkowości i ekoschematów na 2024 r. Odbywa się to za pośrednictwem: organizacji rolniczych (zmiany zostały zatwierdzone przez Komitet Monitorujący PS WPR, w skład którego wchodzą przedstawiciele licznych organizacji rolniczych), agencji płatniczej (ARiMR) i Ośrodków Doradztwa Rolniczego (w ramach corocznych szkoleń dla rolników), a także środków masowego przekazu (publikacje na stronie internetowej MRiRW, audycje telewizyjne). Oto linki do niektórych informacji dotyczących planowanych zmian umieszczane na stronie MRiRW:
- https://www.gov.pl/web/rolnictwo/uproszczenia-w-zielonym-ladzie-wchodza-w-zycie-25-maja-br
- https://www.gov.pl/web/rolnictwo/planowane-zmiany-w-platnosciach-bezposrednich
- https://www.gov.pl/web/rolnictwo/nowe-platnosci-w-planie-strategicznym-wpr
- https://www.gov.pl/web/rolnictwo/decyzje-komisji-europejskiej-w-sprawie-zielonego-ladu
Ponadto, na stronie ministerstwa rolnictwa dostępne są uchwały Komitetu Monitorującego PS WPR 2023-2027, a dodatkowo przedstawiciele samorządu rolniczego są także członkami tego komitetu. Nie można się zatem zgodzić ze stwierdzeniem, że informacje na temat nowego ekoschematu, w tym informacje dotyczące szacowanej stawki płatności nie były podawane do publicznej wiadomości.
Niezależnie od powyższego uprzejmie informuję, że konsekwencją niedawnej publikacji unijnego rozporządzenia zmieniającego rozporządzenia bazowe (1) jest nowelizacja krajowych aktów prawnych w zakresie warunkowości i ekoschematów.
Nowe prawo unijne i jego wdrożenie powinno wpłynąć na poprawę sytuacji ekonomicznej rolników. Projekty krajowych rozporządzeń w tym zakresie, zgodnie z procedurą legislacyjną są konsultowane z organizacjami rolniczymi. W dniu 29 maja br. do konsultacji publicznych zostało skierowane rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniające rozporządzenie w sprawie norm oraz szczegółowych warunków ich stosowania. Komunikat w tej sprawie został również opublikowany na stronie internetowej MRiRW: https://www.gov.pl/web/rolnictwo/zielony-lad-konsultacje-publiczne-przepisow-krajowych-dotyczacych-warunkowosci
W najbliższym czasie do konsultacji publicznych zostanie również przekazany projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i szczegółowego trybu przyznawania i wypłaty płatności w ramach schematów na rzecz klimatu i środowiska w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027.
Podsumowując, należy zaznaczyć, że w 2024 r. i w kolejnych latach (do 2027 r.) rolników nie będzie obowiązywał wymóg ugorowania 4% gruntów ornych w ramach normy GAEC 8. Rolnicy będą jednak mieli możliwość skorzystania z dobrowolnego ekoschematu Grunty wyłączone z produkcji.
Podstawa prawna:
(1) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1468 z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie zmiany rozporządzeń (UE) 2021/2115 i (UE) 2021/2116 w odniesieniu do norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska, schematów na rzecz klimatu, środowiska i dobrostanu zwierząt, zmian w planach strategicznych WPR, przeglądu planów strategicznych WPR oraz zwolnień z kontroli i kar (Dz. Urz. UE L 1468 z 24.05.2024);
(2) Rozporządzenie Ministra Rolnictwa I Rozwoju Wsi z dnia 13 maja 2024 r. w sprawie określenia dłuższego terminu składania wniosków o przyznanie pomocy finansowej w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 oraz zgłaszania zmian do tych wniosków w 2024 r. (Dz.U. poz. 723).”
wystąpienie KRIR >>>
odpowiedź MRiRW >>>
W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych z 16 kwietnia 2024 r. o wyjaśnienie, na jakiej podstawie prawnej Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa zmienia klasyfikację gruntów, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekazało pismem z 2 maja 2024 r. następujące wyjaśnienia.
Zgodnie z art. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady 2021/2115 (1) państwa członkowskie muszą w swoich planach strategicznych WPR określić definicję trwałych użytków zielonych z uwzględnieniem ust. 3 lit. c tego rozporządzenia, gdzie wskazano, że „trwałe użytki zielone i pastwiska trwałe”, oznaczają grunty wykorzystywane do uprawy traw lub innych pastewnych roślin zielnych rozsiewających się naturalnie (samosiewnych) lub uprawianych (wysiewanych), które nie były objęte płodozmianem przez okres pięciu lat lub dłużej.
Mając na uwadze powyższe, warstwę trwałych użytków zielonych (TUZ) Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa tworzy i aktualizuje w oparciu o deklarację rolnika. Jeżeli na działce przez pięć kolejnych lat deklarowane będą uprawy traw lub innych zielnych roślin pastewnych rozsiewających się naturalnie (samosiewnych) lub uprawianych (wysiewanych), w szóstym roku działka ta będzie klasyfikowana jako TUZ, o ile zadeklarowana w szóstym roku uprawa będzie również np. trawą na gruntach ornych. Jedynie wysianie innych niż wymienione powyżej upraw przerywa klasyfikację danej działki jako TUZ.
Wystąpienie KRIR >>>
Odpowiedź MRiRW >>>
Przypominamy, że na portalu internetowym ,,Platforma Sygnalizacji Agrofagów" (www.agrofagi.com.pl) można znaleźć wiele cennych informacji wspomagających przestrzeganie wytycznych integrowanej produkcji i ochrony roślin uprawnych.
Najważniejszą funkcją Platformy Sygnalizacji Agrofagów" jest możliwość publicznego korzystania z wyników monitorowania organizmów szkodliwych w uprawach roślin rolniczych, który jest prowadzony w około 350 punktach na terenie kraju. Uprawy objęte monitorowaniem to pszenica ozima, rzepak ozimy. kukurydza, ziemniak, burak cukrowy i bobowate grubonasienne.
W zakładce Zwalczanie agrofagów dostępne są przydatne informacje, takie jak:
Programy dla integrowanej ochrony roślin
Wykaz środków ochrony roślin dla Integrowanej Produkcji
Łączne stosowanie agrochemikaliów
Programy zapobiegania odporności organizmów szkodliwych
Wyszukiwarka środków ochrony roślin
Etykiety środków ochrony roślin
Rejestr środków ochrony roślin
Rejestr substancji podstawowych
Ulotki z zakresu ochrony roślin
Wybrane agrofagi najważniejszych roślin uprawnych - materiały dydaktyczne.
Z platformy można pobrać Metodyki i poradniki:
Metodyki integrowanej ochrony roślin
Integrowana Ochrona i Europejski Zielony Ład
Metodyki integrowanej produkcji roślin (IP)
Ochrona roślin bezpieczna dla zapylaczy
Ochrona upraw przed zwierzyną łowną
Uwaga na nielegalne środki ochrony roślin
Bezpieczne stosowanie środków ochrony roślin
Kodeks dobrej praktyki ochrony roślin
Platformę prowadzi Instytut Ochrony Roślin - Państwowy Instytut Badawczy we współpracy z Instytutem Ogrodnictwa w Skierniewicach oraz Instytutem Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa PIB w Puławach w ramach Dotacji Celowej MRiRW.
Zarząd KRIR na wniosek Wielkopolskiej Izby Rolniczej zwrócił się pismem z dnia 10 kwietnia 2024 r. do Ministra Infrastruktury Dariusza Klimczaka o zmianę przepisów dotyczących inwestycji budowlanych w taki sposób, aby naprawy uszkodzeń melioracyjnych na prywatnych działkach i posesjach wykonywały wyłącznie podmioty do tego uprawnione i mające odpowiednie doświadczenie i wykwalifikowanych w tej sferze pracowników, np. nadzory wodne czy spółki wodne.
W związku z odrzuceniem przez Parlament Europejski w dniu 22 listopada 2023 r. projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zrównoważonego stosowania środków ochrony roślin i w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) 2021/2115 (SUR) Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych wystąpił 26 stycznia 2024 r. do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o wyjaśnienie, jakie będą konsekwencje tego faktu dla polskich rolników.
Samorząd rolniczy zwrócił się również o dalsze działania w celu powstrzymania nieracjonalnych regulacji dotyczących rolnictwa, a w szczególności znacznego ograniczenia stosowania środków ochrony roślin.
Rolnicy nie wyrażają zgody na jednakowe ograniczenie zużycia substancji czynnych (o 50%) we wszystkich państwach UE. W wielu państwach UE jest ono o 50% wyższe niż w Polsce. Takie samo podejście do wszystkich państw jest niesprawiedliwe. Średnie europejskie zużycie ś.o.r. wynosi 3kg/ha, a w Polsce zaledwie 2,1kg/ha. Redukcja we wszystkich państwach UE o 50% doprowadzi do załamania się rolnictwa w państwach, gdzie to zużycie jest mniejsze.
Wprowadzenie w życie przepisów ograniczających zużycie ŚOR może zagrozić bezpieczeństwu żywnościowemu i konkurencyjności polskiego i unijnego rolnictwa, a także doprowadzić do zwiększenia uzależnienia rynku żywnościowego UE od importu żywności z krajów trzecich. W związku z tym, że zalewa nas niekontrolowany import żywności spoza UE, gdzie ta żywność nie podlega restrykcyjnym ograniczeniom w stosowaniu środków ochrony roślin, zastosowanie ograniczeń na terenie UE spowoduje tylko zmniejszenie konkurencyjności unijnego rolnictwa.
