W Ministerstwie Gospodarki w dniu 2 grudnia br. odbyła się Gala Rankingu Dobra Firma 2013, podczas której Prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych oraz Prezes Wielkopolskiej Izby Rolniczej Piotr Walkowski odebrali nagrodę specjalną - Sława Polski dla polskiej żywności za wyjątkowy wkład w rozwój polskiego eksportu przyznaną przez Ministerstwo Gospodarki i dziennik "Rzeczpospolita".

Relacja z Gali wręczenia nagród dostępna jest na stronach dziennika "Rzeczpospolita" - zapraszamy do obejrzenia! 

Zgodnie z unijnymi przepisami od 2 grudnia Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa rozpoczęła wypłatę dopłaty bezpośrednich za 2013 rok. Pierwszego dnia na konta bankowe 35 tys. rolników ARiMR przekazała 73,29 mln zł. Realizacja dopłat bezpośrednich za 2013 rok potrwa do 30 czerwca 2014 r. Wysokość stawek płatności bezpośrednich za 2013 rok została opublikowana w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Stanisława Kalemby. Na tej podstawie ARiMR mogła rozpocząć naliczanie rolnikom przysługujących im płatności.

W sprawie zazieleniania głowy państw podczas posiedzenia Rady w lutym br. uzgodniły, że zazielenianie należy „wdrażać w sposób, który nie doprowadzi do wycofywania danych gruntów z produkcji oraz nieuzasadnionego spadku dochodów rolników”. Zazielenianie należy wdrożyć w sposób, który nie dokłada zbędnych obciążeń administracyjnych oraz jest prosty i jasny w stosowaniu dla rolnika. Jeśli chodzi o instrumenty równoważne, państwa członkowskie muszą zagwarantować możliwość korzystania z odpowiednich i właściwych instrumentów, których korzyści środowiskowe, które uwzględniają warunki panujące w danym kraju, można zmierzyć.

 

 

Nowe zasady nie powinny podlegać zmianom przez wystarczająco długi okres czasu (co najmniej do 2020 r.), co zagwarantuje rolnikom stabilność sytuacji. Wdrażanie środków zazieleniania za pośrednictwem aktów delegowanych nie powinno podważać ogólnych celów środowiskowych WPR, w szczególności nie powinno zniechęcać do stosowania instrumentów rolno-środowiskowo-klimatycznych ani podejmowania zobowiązań związanych z rolnictwem ekologicznym. Zasady dobrej kultury rolnej powinny obejmować utrzymanie w dobrym stanie gruntów przeznaczonych na zazielenianie.

Dywersyfikacja upraw

• Wyliczając proporcje poszczególnych upraw należy uwzględnić korzyści środowiskowe wynikające z tej praktyki. Na przykład, uprawy mieszane i stosowanie wsiewek korzystnie wpływają na różnorodność biologiczną i łagodzenie zmian klimatu.
• Należy uznać produkcję trawy pod wypas, na pasze lub na nasiona za różne rodzaje upraw. Dotyczy to również kukurydzy cukrowej, kukurydzy pastewnej i kukurydzy na nasiona, których uprawa wymaga stosowania różnych technik rolnych.
• Bardzo ważne jest opracowanie zasad, zgodnie z którymi wystąpienie siły wyższej zwalnia rolników ze stosowania instrumentu zróżnicowania upraw, jeśli część upraw ulegnie zniszczeniu w wyniku niekorzystnych warunków meteorologicznych lub innych wydarzeń znajdujących się poza kontrolą rolnika.

Trwałe użytki zielone

• Państwa członkowskie, które pragną wytyczyć dodatkowe obszary ważne dla środowiska, mogą to zrobić jedynie raz, do 31 lipca 2014 r.

• Przy wyliczaniu stosunku trwałych użytków zielonych do powierzchni użytków rolnych, należy zagwarantować, że państwa członkowskie stosujące instrument trwałych użytków zielonych na szczeblu krajowym lub regionalnym nie będą musiały prowadzić dodatkowych, niekoniecznych, umotywowanych administracyjnie wyliczeń na szczeblu gospodarstwa.

Obszary proekologiczne

• Zgodnie z wnioskami głów państw i rządów, wszelkie przepisy prowadzące do zniesienia produkcji rolnej na obszarach proekologicznych byłyby sprzeczne z porozumieniem politycznym, bez względu na to czy ograniczenia te będą jawne czy pośrednie. Państwa członkowskie powinny dysponować możliwością opracowania wymagań obejmujących praktyki rolne, przy uwzględnieniu lokalnych warunków agronomicznych i środowiskowych (np. gdy to konieczne, należy umożliwić kontrolę naruszeń).
• Komisja powinna skonsultować się z państwami członkowskimi, w celu sprawdzenia czy dodatkowe kryteria kwalifikujące dany teren jako obszar proekologiczny, jak np. minimalna lub maksymalna wielkość rowów czy stawów, są praktyczne i uwzględniają sytuację gospodarstwa i lokalne warunki.
• Jeśli to możliwe, rolnicy powinni dysponować możliwością grupowego tworzenia graniczących ze sobą obszarów proekologicznych, bez względu na ich lokalizację, jeśli stosowanie instrumentu obszarów proekologicznych na szczeblu regionalnym przynosi większe korzyści od utrzymania tego instrumentu na obszarach wytyczonych przez państwa członkowskie.
• Zaproponowana konwersja i czynniki ważone stosowane do wyliczania całkowitej powierzchni obszarów proekologicznych nie do końca uwzględniają korzyści środowiskowe wynikające ze stosowania innych środków w stosunku do np. odłogowania. Tzn. jeśli są one zbyt niskie, zwłaszcza w przypadku międzyplonu i roślin wychwytujących azot, może to doprowadzić do sytuacji, w której rolnik będzie w stanie osiągnąć cele obszarów proekologicznych jedynie jeśli zaprzestanie produkcji na danym obszarze.

 

• Należy jak najbardziej uprościć zasadę braku podwójnego finansowania: wszystkie środki obejmujące zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatyczne powinny zostać uznane za instrumenty równoważne zazielenianiu, bez względu na to, czy są oznaczone gwiazdką czy nie. Powinno traktować się je w ten sam sposób w kontekście podwójnego finansowania. Jedynie strata dochodów oraz dodatkowe koszty wykraczające poza instrumenty równoważne powinny cieszyć się finansowaniem ze strony instrumentów rolno-środowiskowo-klimatycznych.

Aktywny rolnik

• Ze względu na wielce złożone prawne aspekty definicji aktywnego rolnika i różnice występujące między państwami członkowskimi, akty delegowane powinny przyznać państwom członkowskim pewną elastyczność, pozwalającą na wybranie najodpowiedniejszych kryteriów spośród dostępnych opcji.

Płatności na rzecz młodych rolników

• Obawiamy się, że warunki umożliwiające osobie fizycznej uzyskanie płatności na rzecz młodych rolników nie pozwolą wielu młodym, powoli tworzącym gospodarstwa osobom na otrzymanie tej płatności.

Naliczanie kar za niestosowanie instrumentów zazieleniania

• Opracowana przez Komisję metoda naliczania kar za niestosowanie instrumentów zazieleniania jest uciążliwa i może doprowadzić do znacznych cięć w płatnościach dla rolników, nawet za niewielkie przewinienia.

 
Stosowanie pomocy i wnioski o płatności

• Należy utrzymać obecne zasady zawarte w Art. 75 rozporządzenia 1122/2009, t.j. „Jeśli rolnik nie był w  stanie wypełnić swych zobowiązań w wyniku siły wyższej lub okoliczności nadzwyczajnych” i zgłosi to organom właściwym, „zachowuje prawo do pomocy w odniesieniu do obszaru lub zwierząt kwalifikowalnych w momencie wystąpienia siły wyższej lub okoliczności nadzwyczajnych. Ponadto właściwych obniżek nie stosuje się, jeżeli niezgodność będąca następstwem siły wyższej lub okoliczności nadzwyczajnych dotyczy wzajemnej zgodności”.

Programy pomocy i środki wsparcia w sektorze produkcji zwierzęcej

• Sposób wdrożenia na szczeblu krajowym aktualnych przepisów odnośnie wyliczania redukcji lub zniesienia dopłat na rzecz zwierząt gospodarskich, zarówno w kontekście zasad wzajemnej zgodności jak i kwalifikowalności zwierząt, okazał się wielce niesprawiedliwy w stosunku do rolników (np. identyfikacja i rejestracja zwierząt). Należy zająć się tym problemem w projekcie aktu delegowanego.

Zasady przejściowe dla rozwoju obszarów wiejskich należą do typowych praktyk, gdyż zgodnie z zasadą budżetową n+2, państwa członkowskie mogą wykorzystać koperty krajowe na okres 2007-2013 do końca roku 2015. Dlatego też, nie można uniknąć pokrywania się okresów programowania, na początku nowego okresu, czyli w 2014 r. Podobna sytuacja wystąpiła w 2006 r., kiedy to w rozporządzeniu Komisji (KE) nr 1320/2006 ustanowiono zasady przejściowe. Rozporządzenie to określiło, w jaki sposób można wykorzystać starą i nową kopertę na sfinansowanie zobowiązań z okresu programowania 2000-2006.

 

 

 

Kolejność zasad

Zasady przejściowe zostaną ustanowione w trzech krokach.

Przyjęcie kroku pierwszego opiera się na artykule 91 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 i zostało wprowadzone jako poprawka do rozporządzenia Komisji (KE) nr 1974/2006. Krok ten obejmuje zasady korzystania ze starej koperty finansowej.

Gdy okazało się, że nie uda się uniknąć wprowadzenia okresu przejściowego w 2014 r. dla pierwszego filaru i odpowiednich zasad, postanowiono, że zostaną one wprowadzone jako akt podstawowy ad hoc w sprawie okresu przejściowego. Zadecydowano o wprowadzeniu kilku zasad dla rozwoju obszarów wiejskich. Zasady te stanowią drugi krok.

Trzeci krok będzie stanowił opracowanie aktu delegowanego, na podstawie artykułu 95 projektu rozporządzenia w sprawie rozwoju obszarów wiejskich. Krok ten obejmuje zasady korzystania z nowej koperty finansowej, która może pokryć aktualne zobowiązania.

Ustanowienie zasad

Trzy oddzielne akty prawne obejmą wszystkie aspekty zasad przejściowych. W załączniku I znajduje się przegląd odpowiednich aktów, określających czy można podjąć nowe zobowiązania na okres 2014-2015 na podstawie starych zasad oraz czy można wykorzystać nową kopertę krajową na pokrycie aktualnych zobowiązań.

Krok I

• 13 kwietnia opublikowano rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 335/2013 z dnia 12 kwietnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1974/2006.
• Z zasady, krok I miał doprowadzić do niewiązania nowej koperty finansowej, obowiązującej od 2014 r. z wieloletnimi instrumentami, które obowiązują od aktualnego okresu programowania. Obejmuje on pięć kwestii:
• Po pierwsze, określa on, że nie można podjąć żadnych nowych zobowiązań prawnych po roku 2013, obejmujących wcześniejszą emeryturę, spełnianie norm  ani dwóch instrumentów zalesiania. Dwa pierwsze warunki zostały wprowadzone, gdyż zobowiązania te nie będą obowiązywać w kolejnym okresie programowania. Dwa ostatnie, ponieważ są to instrumenty wieloletnie i długoterminowe .
• Po drugie, określa, że można przedłużyć aktualnie obowiązujące zobowiązania w zakresie instrumentów rolno-środowiskowych, dobrostanu zwierząt i środowiska leśnego, do końca okresu składania wniosków 2014, a nie 2013 jak założono wcześniej.
• Po trzecie, wniosek określa, jak można wykorzystać aktualne wsparcie techniczne do przygotowania kolejnego okresu programowania. Można z niego skorzystać do oceny ex-ante nowych programów, pokrycia kosztów związanych z przygotowaniem lokalnych strategii rozwoju i innych kosztów bezpośrednio związanych z funkcjonowaniem aktualnych programów i które są konieczne do zapewnienia gładkiego przejścia do kolejnego okresu programowania.
• Po czwarte, wniosek wprowadza tzw. zasadę wykorzystania. Oznacza to, że państwa członkowskie nie mogą podjąć żadnych nowych zobowiązań, jeśli aktualna koperta finansowa zostanie wyczerpana.
• Po piąte, ostatni zapis wprowadza zasadę daty końcowej. Oznacza to, że państwa członkowskie nie mogą podejmować nowych zobowiązań w ramach aktualnego programu, jeśli chcą podjąć zobowiązania w ramach nowego programu dla tożsamych instrumentów. Zasada daty końcowej nie dotyczy wsparcia dla przygotowania programu Leader ani wsparcia technicznego. Można równolegle stosować wsparcie techniczne z obydwu programów, aczkolwiek każdy wydatek musi dotyczyć albo jednego albo drugiego programu.
• Zasady wykorzystania i daty końcowej mogą być zastosowane na szczeblu instrumentu albo programu.

Krok II Przejściowy akt podstawowy ad hoc

• Komisja przyjęła wnioski w sprawie przejściowego aktu podstawowego ad hoc dn. 18 kwietnia 2013 r. Ref. dok. COM(2013) 226 final. Został on przesłany do pozostałych instytucji i stanowi przedmiot negocjacji trójstronnych. Zawiera pięć artykułów obejmujących rozwój obszarów wiejskich:
• Zgodnie z artykułem 1, państwa  członkowskie mogą nadal podejmować nowe zobowiązania obejmujące ONW, Natura 2000, ramową dyrektywę wodną, instrumenty rolno-środowiskowe, dobrostan zwierząt i instrumenty leśno-środowiskowe w oparciu o wcześniejsze zasady, do czasu przyjęcia nowych programów, wykorzystując fundusze z koperty na 2014-2020. Stwierdza on również, że zasada dotycząca prowadzenia działalności rolnej przez pięć lat w ramach ONW nie dotyczy zobowiązań podjętych po raz pierwszy w 2014 r. (gdyż zasada ta nie obowiązuje w nowym okresie programowania).
• W artykule 2 stwierdzono, że aktualne zasady wzajemnej zgodności będą nadal obowiązywać w 2014 r., nawet jeśli instrumenty związane z zasadą wzajemnej zgodności zostaną wdrożone w ramach nowego programu.
• Artykuł 3 określa, iż płatności na rzecz produkcji zwierzęcej i płatności obszarowe, które rozpoczęły się w aktualnym okresie programowania, mogą być pokryte z nowej koperty. Należy zapewnić taką możliwość w nowym programie oraz zastosować nowy poziom współfinansowania. Co więcej, w systemach zarządzania i kontroli państw członkowskich należy jasno określić działania przejściowe (np. dla programów przyjętych w aktualnym okresie, ale finansowanych z nowej koperty).
• W artykule 4 znajdują się informacje na temat odstępstw technicznych związanych z odniesieniami prawnymi do podstawowych wymogów w zakresie zarządzania (SMR) i GAEC oraz dodatkowych bezpośrednich płatności krajowych w Chorwacji.
• Artykuł 9 zawiera odstępstwa techniczne związane z odniesieniami prawnymi do przenoszenia funduszy między filarami zgodnie z artykułem 64 wniosku w sprawie rozporządzenia o rozwoju obszarów wiejskich.

Krok III Akt delegowany
Akt delegowany, który zostanie opracowany na podstawie artykułu 95 wniosku w sprawie rozporządzenia o rozwoju obszarów wiejskich zawiera trzy główne punkty, określając w jaki sposób można wykorzystać nową kopertę finansową do pokrycia wydatków związanych z obecnym programem.

• Po pierwsze, umożliwi on kontynuowanie instrumentów wieloletnich  (innych niż płatności na rzecz produkcji zwierzęcej i płatności obszarowe objęte przejściowym aktem podstawowym). Gdy stara koperta finansowa zostanie wyczerpana, będzie można w dalszym ciągu finansować te instrumenty z nowej koperty finansowej w obecnym kształcie, bez zmiany zasad.
• Po drugie, określi on warunki przeniesienia instrumentów opartych na projektach . Jeśli dane działanie jest częściowo finansowane ze starej i częściowo z nowej koperty finansowej, należy podzielić projekt na dwa odpowiednie etapy finansowe.
• W przypadku obydwu rodzajów instrumentów stosuje się nowe stawki współfinansowania dla odpowiednich instrumentów.
• Po trzecie, określi, że nowe wsparcie techniczne może objąć ocenę ex post     aktualnych programów oraz pozycji wydatków związanych z zamknięciem     aktualnych programów.

Wydatki związane z przenoszeniem instrumentów i wsparciem technicznym muszą   znaleźć się w nowym programie.

Co więcej, wniosek w sprawie aktu delegowanego ukaże, że należy jasno określić wszelkie działania w systemach zarządzania i kontroli państw członkowskich     .

Na zakończenie, w propozycji znajdzie się tabela korelacji ukazująca, które z nowych instrumentów odpowiadają którym instrumentom starym.

 

Eksperci z państw członkowskich omówili zarys aktu delegowanego w   marcu i czerwcu. Ciąg dalszy dyskusji w grupie ekspertów będzie miał miejsce 20 września.   Projekt tych zasad znajduje się w załączniku II.


Często zadawane pytania/ zgłoszone uwagi

Dlaczego zasady przejściowe zostały podzielone między akt podstawowy ad hoc i akt delegowany?
W normalnych warunkach zasady te powinny znaleźć się jedynie w akcie delegowanym. Aczkolwiek, gdy okazało się, że rok 2014 będzie rokiem przejściowym w II filarze, trzeba było przeprowadzić ponowną ocenę sytuacji. Ukazała ona powody, dla których niektóre instrumenty i aspekty powinny znaleźć się w przejściowym akcie podstawowym ad hoc wraz z zapisami dla filaru I.

1. Płatności obszarowe i związane z produkcją zwierzęcą znalazły się w akcie podstawowym ad hoc ponieważ termin składania wniosków o płatności upływa 15 maja. Z tego względu nie można oczekiwać, że wszystkie ustalenia i rozwiązania zostaną wprowadzone na tyle wcześnie, aby można było dotrzymać tego terminu, jeśli działania miałyby być finansowane w ramach nowego programu.

2. Płatności te stanowią rekompensatę oraz są ważną częścią rocznego dochodu rolników. Dlatego też, rolnicy muszą je otrzymywać co roku, najlepiej w tym samym okresie co zwykle.

3. Płatności te bezpośrednio wiążą się z filarem I, w kontekście zasad wzajemnej zgodności, zazieleniania i wymogów podstawowych.

Dlaczego nie można umieścić wszystkich zapisów w akcie podstawowym i po prostu przedłużyć programy na 2014 r.?

Po pierwsze, należy upewnić się, że o ile to możliwe, zasoby EFRROW zostaną przeznaczone na wdrażanie nowej polityki rozwoju obszarów wiejskich, zgodnie z Art. 7 ust. 1 projektu rozporządzenia w sprawie rozwoju obszarów wiejskich. Ponadto, trudno byłoby w aktualnej sytuacji politycznej europejskich funduszy strukturalnych i inwestycji wytłumaczyć, dlaczego programy EFRROW zostały przeniesione. Właściwie możliwość ta nie występuje w żadnym innym funduszu, mimo podobieństwa prowadzonych działań.

Znajdujemy się w trudnej sytuacji gospodarczej i nie jesteśmy w stanie sfinansować działań przed uzyskaniem współfinansowania
Niezależnie od tego, gdzie znajdą się zasady przejściowe - czy to w przejściowym akcie podstawowym ad hoc czy w akcie delegowanym - Komisja będzie odpowiedzialna za finansowanie wstępne oraz pokryje koszty pośrednich płatności dopiero po przyjęciu programów. Zgodnie z rozporządzeniem finansowym i artykułem 66 projektu rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów, decyzja Komisji odnośnie przyjęcia programu stanowi podstawy prawne dla Komisji do podjęcia rocznego zobowiązania i rozpoczęcia wypłat dla państw członkowskich. Dlatego też, we wszystkich przypadkach, program musi zostać przyjęty zanim państwa członkowskie otrzymają współfinansowanie.

Programy zostaną przyjęte późno i wystąpi przerwa w ich wdrażaniu
Jest to normalna sytuacja w przypadku przejścia z jednego okresu programowania do drugiego. Niemniej jednak, tak jak w przypadku przejścia z okresu 2000-2006 do aktualnego okresu programowania, artykuł 55 projektu rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów stanowi, że wydatki mogą być pokryte z funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, jeśli powstały one między datą zgłoszenia programu a 1 stycznia 2014 r., w zależności od tego, która data jest wcześniejsza. W przypadku EFRROW, agencje płatnicze mogą rozpocząć wypłaty po 1 stycznia 2014 r.  Dlatego też, państwa członkowskie decydujące się na rozpoczęcie wdrażania programów przed ich przyjęciem czy nawet zgłoszeniem, robią to na własne ryzyko. Wybór projektów może opierać się na kryteriach ustanowionych przez tymczasowe komitety monitorujące.

Nie poznamy wszystkich kryteriów (kwalifikowalności) wystarczająco wcześnie
Akt podstawowy rozporządzenia w sprawie rozwoju obszarów wiejskich oraz przejściowy akt podstawowy ad hoc raczej wiele się nie zmienią i powinny zostać przyjęte do końca roku. Treść aktu delegowanego od listopada 2012 stanowi przedmiot dyskusji w grupie ekspertów ds. rozwoju obszarów wiejskich. Debata będzie nadal toczyć się jesienią. Dyskusje odnośnie projektu aktu wykonawczego zostaną przyśpieszone i będą miały miejsce we wrześniu w komitecie ds. rozwoju obszarów wiejskich. W przypadku zarówno aktów delegowanych jak i wykonawczych, ustawodawca chce, aby weszły one w życie jak najszybciej po opracowaniu podstaw prawnych. W związku z tym, ustawodawcy najprawdopodobniej skrócą okres przysługujący na zgłoszenie sprzeciwu, przewidziany w artykule 290 ust. 2 TFUE. W związku z tym, szczegóły wspólnych kryteriów kwalifikowalności, lub przynajmniej wniosek Komisji w tej sprawie, powinny zostać opublikowane do końca roku.

Ryzyko to jest względnie niewielkie, a fundusze strukturalne i inwestycyjne również je ponoszą. Propozycje Unii odnośnie kryteriów kwalifikowalności EFRROW zostaną opublikowane do końca roku. Zasady obejmujące maksymalny poziom pomocy albo już zostały określone w załączniku do aktu podstawowego lub zostaną przedstawione w zasadach dotyczących pomocy. Np. w przypadku dopłat do rozpoczęcia działalności przez młodych rolników znamy już poziom płatności i warunki jej przyznania. Ostateczne warunki, np. treść biznesplanu, zostaną przedstawione w akcie wykonawczym.

W związku z organizowaną przez sejmową i senacką Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi w dniu 3 grudnia br. Konferencją pt. „Polityka spójności w latach 2014-2020 na rzecz rozwoju obszarów wiejskich”, której celem jest ocena możliwości realizacji celów i priorytetów określonych w Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa i Rybołówstwa oraz w związku z wnioskiem o przesłanie opinii, uwag, stanowisk i wniosków w sprawie możliwości realizacji celów SZRWRiR w ramach polityki spójności UE z uwzględnieniem przyjętego przez Radę Ministrów projektu Umowy Partnerstwa i innych dokumentów programowych, Zarząd KRIR w dniu 19 listopada br. przedstawił swoje stanowisko do ww. dokumentów.

Z dokumentu przedstawionego przez MRiRW „Możliwości realizowanych priorytetów Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa i Rybactwa w ramach Polityki Spójności UE w latach 2014-2020” z dnia 15.10.2013 wynika, że „W poszczególnych etapach opracowania SZWRiR brali udział m.in. przedstawiciele środowisk naukowych – blisko 40 ekspertów rolniczych uczelni publicznych i ośrodków naukowo-badawczych.” - Zarząd KRIR wyraził swoje zaniepokojenie że nie znaleźli się w tym gronie, jako partner społeczny, praktycy rolnicy przedstawiciele samorządu rolniczego.

Samorząd rolniczy uważa za konieczne, z uwagi na planowane przez Rząd RP przesunięcie 25%  środków z II do I filara WPR, oraz  biorąc pod uwagę  okrojone środki na PROW 2014-2020, przeznaczenie znaczącej puli środków z Funduszu Spójności i Funduszu Strukturalnych na infrastrukturę na obszarach wiejskich, takich jak gospodarka wodno-kanalizacyjna, oczyszczalnie ścieków, drogi. Dlatego cieszy deklaracja zawarta w piśmie Minister Rozwoju Regionalnego Pani Elżbiety Bieńkowskiej, że na działania bezpośrednio adresowane na obszary wiejskie z Polityki Spójności może zostać przeznaczone ok. 4,5 mld euro, nie mniej jednak wskazano również, ze szereg działań będzie trafiało na obszary wiejskie na zasadach ogólnych, bez stosowania specjalnych preferencji. Rodzi to poważne obawy samorządu rolniczego, że małe gminy wiejskie nie będą w stanie konkurować o środki z Funduszu Spójności czy RPO skierowane na obszary wiejskie z dużymi aglomeracjami i w konsekwencji projekty te nie będą realizowane z tych środków. Tym bardziej, że jak wynika z pisma MRR, zgodnie z przyjętymi założeniami programowymi na lata 2014-2020  główna rola w realizacji zadań związanych z rozwojem obszarów wiejskich, spoczywać będzie na samorządach województw. Wiadomo jednak już w chwili obecnej, że niektórzy Marszałkowie zapowiadają, że w swoich regionalnych programach operacyjnych nie przewidują specjalnych preferencji dla projektów z obszarów wiejskich. Dlatego też w ramach współdziałania MRR, MRiRW oraz samorządów województw nad wypracowaniem optymalnego, możliwego do realizacji zakresu wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z RPO i Funduszu Spójności – to Rząd powinien określić jasne kryteria dostępu dla gmin wiejskich do tych środków, aby stworzyć możliwości dla prostego wdrożenia projektów infrastrukturalnych finansowanych w tej perspektywie finansowej w ramach PROW 2007-2013.

Ponadto, za pozytywne należy uznać planowane wsparcie w ramach Polityki Spójności wspierania zatrudnienia i mobilności pracowników z obszarów wiejskich  poprzez dotacje dla rolników na rozpoczęcie działalności gospodarczej, doradztwo związane z rozpoczęciem i prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej a także wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem poprzez poprawę dostępu do różnego rodzaju usług publicznych na obszarach wiejskich, jak zdrowotnych, społecznych, edukacyjnych w tym przedszkolnych.

 

Wszystkie te działania wymagają jednak specjalnego priorytetowego podejścia do obszarów wiejskich i wypracowania takich metodologii wyboru projektów, aby planowane środki w wysokości 4,5 mln euro na obszary wiejskie pokryły działania finansowe w latach 2007-2013 z PROW.