6 października br. w Brukseli z udziałem przedstawiciela KRIR odbyło się posiedzenie Grupy Roboczej Komitetów Copa-Cogeca „bioenergia/biotechnologia". Głównym celem spotkania było wypracowanie wspólnego stanowiska na zbliżające się posiedzenie Grupy Konsultacyjnej Komisji Europejskiej ds. „Bioenergii/biotechnologii". Wiodące tematy spotkania skoncentrowały się wokół, implementacji przepisów Dyrektywy 2009/28/WE dotyczącej promocji energii ze źródeł odnawialnych, podatku węglowego, systemu wskaźników ILUC oraz informacji uczestników dotyczących Krajowych planów dostosowawczych.

Przyjmując Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania i stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniającą i w następstwie uchylającą dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE, Wspólnota bardzo wyraźnie podkreśliła znaczenie odnawialnych źródeł energii dla osiągnięcia celów środowiskowych, przy jednoczesnej realizacji celów gospodarczych oraz społecznych. Wskazano, iż zwiększone stosowanie energii ze źródeł odnawialnych, stanowi jeden z istotnych elementów pakietu środków koniecznych do redukcji emisji gazów cieplarnianych i spełnienia postanowień Protokołu z Kioto do Ramowej Konwencji Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, a także do wywiązania się z innych wspólnotowych i międzynarodowych zobowiązań w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych. Z punktu wiedzenia Wspólnoty ma to również duże znaczenie dla zwiększenia bezpieczeństwa dostaw energii, wspierania rozwoju technologicznego i innowacji, a także dla tworzenia możliwości zatrudnienia i rozwoju regionalnego, zwłaszcza na obszarach wiejskich i odizolowanych.

Zdaniem uczestników, zapisy dyrektywy zwracają uwagę na pochodzenie biokomponentów w założeniu przestrzegania przepisów WPR oraz kontroli podwójnego wsparcia importowanego produktu przeznaczonego do pozyskania bioenergii, co skutecznie powinno ograniczyć import i wzmocnić produkcję krajową.

W wyniku wdrożenia dyrektywy 2009/28/WE Państwa członkowskie zobowiązane są do czerwca 2010r. przedstawić Komisji opracowaną dokumentację dotyczącą Krajowego planu działania przedstawiającego udział energii ze źródeł odnawialnych w trzech podstawowych sektorach, transporcie, elektro-energii, ogrzewania i chłodzenia. Każde państwo członkowskie publikuje i przekazuje Komisji prognozę w której zawiera szacunkową nadwyżkę energii ze źródeł odnawialnych w odniesieniu do orientacyjnego kursu, wypracowana nadwyżka może zostać przekazana innym Państwom.

Krajowy plan działania w bardzo ogólnym ujęciu promuje i zachęca do korzystania z odnawialnych źródeł energii, ale formułuje również i wyznacza wskaźniki określające udział bioenergii w gospodarce krajowej. W Polsce Krajowy plan działania realizowany jest w części przez Narodowy Cel Wskaźnikowy (NCW) określający udział biokomponentów w paliwach ciekłych, ponadto poprzez, zastosowanie biomasy w energetyce i ciepłownictwie, program budowy i wdrażania biogazowni, pozyskania energii wiatru i słońca, elektrownie wodne, geotermie, fotowoltaike, systemy energetyczne promowane w gospodarstwach domowych jak kotły na biomasę i kolektory słoneczne oraz proekologiczne działania wdrażane w gospodarce krajowej.

NCW przyjety przez Polskę wynosi w 2008r.- 3,46% ; 2009r. - 4,60 % ; 2010r. - 5,75% ; 2011r. - 6,20% ; 2012 - 6,65% ; 2020r. -10%.

W dyskusji na temat rozwoju sektora biopaliw w kontekście ich wpływu na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, przedstawiciel KRIR zgodnie ze stanowiskiem MRiRW zwrócił uwagę na fakt dotyczący sytuacji, w której kontrola warunków wytwarzania i stosowania biopaliw oraz rozliczania ich wpływu na efektywność redukcji emisji w całym cyklu produkcyjnym, ograniczać się będzie wyłącznie do krajów Wspólnoty. Niezbędna jest realizacja polityki zrównoważonego rozwoju wobec produktów importowanych na obszar UE, szczególnie tych, które będą wykorzystywane do realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego. Natomiast w kwestiach biomasy, półproduktów, biokomponentów, gotowych biopaliw importowanych z krajów trzecich, ich wartość uwzględniana w NCW powinna być znacznie niższa niż produktów pozyskanych zgodnie z obowiązującymi we Wspólnocie zasadami zrównoważonego rozwoju i wzajemnej zgodności. Brak regulacji w tym zakresie obniża konkurencyjność produktów Wspólnoty oraz zwiększa presje na środowisko w krajach trzecich. Zużycie w transporcie biopaliw lub innych paliw odnawialnych powinno opierać się w pierwszej kolejności na dostępnym potencjale surowcowym Wspólnoty oraz istniejących mocach wytwórczych.

W opinii uczestników grupy roboczej Komisja powinna przyjąć wskaźniki w kwestii określenia współczynników zanieczyszczenia środowiska oraz respektowania przez kraje trzecie zasad zrównoważonego rozwoju i wzajemnej zgodności. W chwili obecnej nie można określić czy bioetanol pochodzący z Brazylii jest wyprodukowany z założeniami dyrektywy. W swoim komunikacie Komisja powinna ująć warunki i wytyczne jakie musi przedstawić kraj trzeci na dostarczany produktt. Pozwoli to na utrzymanie tych samych warunków konkurencji w produkcji surowców wykorzystywanych na cele energetyczne oraz przyczyni się do podjęcia przez kraje trzecie działań na rzecz ochrony środowiska.

ILUC

W dyskusji na temat Indirect Land Use Change (ILUC- wskaźnika obliczania emisji związanej z pośrednią zmianą użytkowania gruntów przeznaczonych pod uprawę roślin energetycznych) potocznie określanego wskaźnikiem skutków użytkowania gleb w celach nieżywnościowych. Wskaźnik ten powinien odzwierciedlać różnice absorpcji dwutlenku węgla w glebie oraz biomasie wynikające z przekształcenia gruntów pod uprawy na cele energetyczne. W przypadku braku wiarygodnych informacji na temat zmian w użytkowaniu gruntów, z których pozyskano surowce dla celów biopaliwowych, poziom wskaźnika ILUC powinien odpowiadać najbardziej niekorzystnym zmianom w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Normy trwałości dla biomasy

W swojej prezentacji Pani Amandine LACOURT przedstawiciel CEN ( the European Committee for Standardization - Komitet Europejski na rzecz Standaryzacji) w ramach prowadzonych prac w zakresie norm trwałości dla całej biomasy, przedstawiła zakres prowadzonych badań w trzech kierunkach tj.

1. Metody bilansu.
2. Bioróżnorodności.
3. Audytu.

W chwili obecnej trwają prace w przedstawionych grupach dotyczące wyliczeń emisji na podstawie opracowanych norm i wskaźników.

Krajowy plan działania - wymiana poglądów

Polska - w 2008/2009 r. odnotowano znaczny wzrost zużycia biokomponentów w porównaniu do lat poprzednich. Na krajowy rynek biopaliw i paliw ciekłych wprowadzono około 659 tys. ton biokompoentów, w tym około 185,6 tys. ton bioetanolu oraz około 473, 4 tys. ton estrów, co umożliwiło zrealizowanie NCW na nieco wyższym od zakładanego poziomie.Obecne możliwości produkcyjne Polski oszacowane na podstawie rejestru wytwórców Agencji Rynku Rolnego, wskazują iż roczny szacowany potencjał produkcji biokomponentów wynosi: w przypadku estrów 628 tys. ton, bioetanolu 835 tys. ton, czystego oleju 434 tys. ton. Roczne zapotrzebowanie na biokomponenty w 2010 roku w przybliżeniu wyniesie 1.5 mln ton, realne zaopatrzenie z krajowych zasobów kształtuje sie na poziomie około 650 tys. ton rocznie.W Polsce bardzo istotny jest rozwój biogazowni rolniczych obecnie na terenie kraju znajdują się 4 jednostki o łącznej mocy 3,2 MWel podkreśla się jednak fakt, iż potencjał jest znacznie większy docelowo można przeznaczyć pod tę produkcje obszar do 1.5 mln ha, szacowane możliwości produkcyjne w przeliczeniu na objętość to 5-6 mld m³ biogazu rocznie, o czystości gazu ziemnego wysokometanowego, jest to wynik włączenia do produkcji biogazu, surowców w postaci produktów ubocznych produkcji rolnej, stałych i płynnych odchodów zwierzęcych oraz pozostałości przetwórstwa rolno-spożywczego, potencjał ten zakłada również prowadzenie upraw roślinnych i energetycznych z przeznaczeniem na substrat dla biogazowni. Jest to możliwe na około 700 tys. ha gruntów ornych - bez uszczerbku dla krajowych potrzeb żywnościowych.

Francja - obecny udział biokomponentów w paliwach kształtuje się na poziomie 7%, uruchamiany zostaje program samochodów elektrycznych w chwili obecnej opracowujemy kryteria trwałości dla tego projektu. W naszym kraju jest rozwinięta polityka wsparcia są gwarancje cen dla biomasy, biogazu i energii słonecznej. Rząd ogłosił konkurs na projekty dotyczące przerabiania biomasy. W 2008 r. wprowadzono tzw. system bonus-malus - dopłaty dla tych, którzy kupują samochody emitujące małe ilości CO₂, oraz kary dla nabywców wielkich, nieekologicznych pojazdów. Kupujący samochód emitujący poniżej 100 g CO₂ na 1 km dostają tysiąc euro, a nabywcy samochodów elektrycznych lub emitujących mniej niż 60 g/km mogą liczyć nawet na 5 tys. euro, czyli pokrycie znacznej części kosztów pojazdu. Z kolei nabywcy samochodów emitujących powyżej 250 g/km muszą dopłacić 2,6 tys. euro. Wprowadzono też inne zachęty, które mają ułatwić obywatelom proekologiczne życie - np. nieoprocentowane pożyczki na izolację domów lub przejście na ogrzewanie ze źródeł odnawialnych. Rozważa się wprowadzenie podatku węglowego wstępne ustalenia wskazują na kwotę 17 euro od jednej tony wyemitowanego CO₂. Szwedzi, którzy zrobili ten krok, jako pierwsi już w 1991 r., twierdzą, że dzięki podatkowi ich emisje spadły o 9 proc.

Niemcy - rozpoczęto reformę energetyczną i określenia poziomu udziału energii odnawialnej w tym sektorze, zamierzamy część gruntów przeznaczyć pod instalacje pozyskujące energię słoneczną. Obecnie w Niemczech powstają instalacje biogazu o dużej wydajności natomiast NCW w 2009 roku kształtował się na poziomie 2.5 % a w 2010 r. przewidziany udział to 6.25%.

Hiszpania - rozpoczęto już prace dotyczące Krajowego planu działania w ramach tego programu chcemy uruchomić zielony podatek analogiczny do francuskiej propozycji. Ulgi w podatku VAT na produkty energooszczędne i produkty ekologiczne, zredukowana stawka podatku zwiększy zainteresowanie i zastosowanie OZE. Czekamy na decyzje Komisji w tej sprawie.

Czechy - mamy poważny problem z grupą przedsiębiorców, którzy wykupili około 60 tys. ha i budują fabrykę bioetanolu, obawiamy się, że rolnicy zostaną pominięci w produkcji biokomponentów obecnie nie wiemy czy i w jaki sposób nasza produkcja zostanie włączona w te działania.

Włochy - obserwujemy poważną konkurencję pomiędzy poszczególnymi grupami energii odnawialnej, nasza nowa ustawa promuje małe elektrownie, przewidziana dotacja to 28 euro centów do 1 kw.