27 października br. w Brukseli miało miejsce kolejne posiedzenie Grupy Roboczej Copa-Cogeca „Owce”. W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele polskich organizacji rolniczych na czele z Bronisławem Węglewskim, Delegatem do Krajowej Rady Izb Rolniczych Izby Rolniczej Województwa Łódzkiego, występującym również w roli eksperta do udziału w posiedzeniu Grupy Konsultacyjnej Komisji Europejskiej „Mięso owiec i kóz”, jakie odbyło dzień później tj. 28 października br. w siedzibie Dyrekcji Generalnej ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich KE.
Spotkanie w Sekretariacie Copa-Cogeca miało przede wszystkim charakter przygotowawczy do debaty z przedstawicielami KE, było również okazją do omówienia aktualnego stanu i perspektyw europejskiego sektora owczarskiego i uszczegółowienia stanowiska grupy roboczej na temat oczekiwań producentów owiec i kóz względem przyszłego kształtu Wspólnej Polityki Rolnej po 2013 roku. Koordynator prac grupy roboczej ze strony Sekretariatu Copa-Cogeca przedstawił na wstępie światowe tendencje rynkowe dla mięsa baraniego. Zgodnie z ostatnimi prognozami FAO wzrasta zapotrzebowanie na baraninę, jednakże bez zrównoważenia jej podaży tzn. produkcja w krajach Unii Europejskiej wykazuje trudno odwracalną tendencję spadkową z uwagi na konsekwentnie niski poziom opłacalności. Szacuje się natomiast, że liczba zwierząt w krajach rozwijających się wzrośnie w kolejnych latach o ponad 30%, wzrastają tam także ceny uzyskiwane przez hodowców. W Nowej Zelandii spadło nieco pogłowie utrzymywanych owiec, jednakże w perspektywie długoterminowej przewidywany jest wzrost cen na mięso baranie.
Po tej prezentacji uczestnicy spotkania zostali poproszeni o przedstawienie aktualnej sytuacji rynkowej w swoich krajach. I tak, przedstawiciel organizacji włoskiej poinformował o krytycznej niemal opłacalności produkcji owiec notowanej w ostatnich miesiącach, zarówno w sektorze mięsa jak i mleka, którego skup następuje po cenach, jakie notowano tam w latach 90-tych XX wieku (ok. 0,60 euro/litr). Presja przetwórców wywierana na producentów, zadłużenie, spekulacje rynkowe, a także wykorzystywanie przez sieci spożywcze podobieństw do uznanych, tradycyjnych marek produktów, stanowią zdaniem delegata z Włoch główne czynniki obecnie obserwowanej trudnej sytuacji rolników w tym sektorze. Następnie głos zabrał reprezentant organizacji węgierskiej, który poinformował, że tamtejsi hodowcy borykają się od dłuższego czasu z brakiem popytu, a sytuację utrudnia dodatkowo wejście na rynek przedsiębiorstw oferujących baraninę z Turcji. Pomimo zadawalających cen na jagnięta eksportowane w głównej mierze do Włoch, brak obecnie na Węgrzech perspektyw rozwoju hodowli z uwagi na niewystarczającą liczbę młodych zwierząt przeznaczanych do rozrodu (ok. 150 tys. w skali kraju). Powoduje to, że wiele terenów rolniczych dotychczas zajmowanych przez owce nie jest obecnie wykorzystywane w tym kierunku.
W dalszej części przedstawiciel brytyjskiego NFU poinformował, że w Anglii i Walii zanotowano 7% spadek pogłowia przy jednoczesnym wzroście cen w stosunku do 2009 roku, co wiąże się ze zmniejszonymi dostawami na rynek z uwagi na proces odbudowywania stad w ostatnim okresie. Wśród największych problemów wskazał wzrastające ceny pasz, zwrócił także uwagę na toczącą się dyskusję na temat nowej delimitacji obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania, do których wsparcie stanowi niezwykle istotny czynnik zachęcający do kontynuacji produkcji owczarskiej na tych terenach. Kolejny głos w dyskusji zabrał reprezentant Irlandii, który poinformował o 16% wzroście w ostatnim okresie cen jagniąt na tamtejszym rynku (do 4,40 euro/kg), co nie wpłynęło jednak na postępujący, 12% w porównaniu do 2009 roku, spadek pogłowia. Uzyskiwane przez producentów ceny determinowane są przede wszystkim dobrym poziomem eksportu żywych zwierząt do Francji. Z kolei przedstawiciel tego ostatniego kraju stwierdził, że obecny rok jest traktowany jako przejściowy z uwagi na fakt, iż przy stabilnych cenach notujących niewielki wzrost (2-3%) hodowcy powoli odbudowują swoje stada. Wśród przyczyn wskazał na odejście od wspierania bezpośredniego innych działów produkcji rolnej (decoupling), co stworzyć miało dobry klimat dla sektora owczarskiego we Francji. Jednocześnie zwrócił uwagę na rosnące koszty produkcji, co może okazać się czynnikiem ograniczającym obserwowaną pozytywną tendencję. Następnie głos zabrał reprezentant organizacji członkowskiej z Portugalii, który poinformował, że sytuacja sektora w tym kraju również wykazuje stabilność, czemu sprzyjają dobre ceny lekkich tusz. Wśród najistotniejszych problemów nękających tamtejszych producentów owiec wskazał natomiast na obligatoryjną elektroniczną identyfikację tych zwierząt (EID), wymogi dobrostanu w ramach zasady wzajemnej zgodności oraz wprowadzone w ostatnim czasie restrykcyjne przepisy krajowe w zakresie certyfikacji przedsiębiorstw, których działalność opiera się na zarządzaniu terenami (kwestia dotyczy całego portugalskiego sektora zwierzęcego). Kolejnym mówcą był przedstawiciel hiszpańskiej organizacji spółdzielczej, który poinformował o katastrofalnej niemal sytuacji producentów mleka koziego i owczego z uwagi na uzyskiwane ceny za ten surowiec. Sytuacja w tym kraju nieco lepiej prezentuje się w kontekście mięsa i skór oraz wełny owczej, jednakże wciąż następuje tam redukcja pogłowia utrzymywanych zwierząt.
Następnie głos zabrał Bronisław Węglewski, który przedstawił aktualną sytuację sektora owczarskiego w Polsce. Zgodnie z przekazanymi na forum grupy danymi, w pierwszej połowie 2010 roku zanotowano 4% spadek pogłowia przy 3% spadku eksportu jagnięciny, który odbywa się głównie do Włoch. Spadły również ceny, co spowodowało, iż obecny ich poziom kształtuje się średnio na ok. 2 euro/kg dla jagniąt rzeźnych w przedziale wagowym 21-30 kg. Generalny spadek pogłowia nie ma natomiast przełożenia w sytuacji w pięciu województwach południowej Polski, w których wprowadzono specjalną dopłatę do owiec w ramach art. 68 rozporządzenia Rady (WE) Nr 73/2009. W przedstawionej opinii jest to zatem czynnik decydujący o zainteresowaniu producentów kontynuacją swojej działalności, często decydując o jej opłacalności, dlatego wyrażony został postulat dotyczący ustanowienia takiego wsparcia w ramach WPR po 2013 roku i rozszerzeniu go na inne regiony. W dalszej kolejności o sytuacji w swoim kraju poinformował reprezentant Austriackiej Izby Rolniczej stwierdzając, że zanotowany został w ostatnim okresie niewielki wzrost liczby utrzymywanych owiec, czemu sprzyja krajowy program ekologiczny wspierający konkurencyjność producentów. W odróżnieniu od poprzednich mówców sytuacja cenowa na rynku mleka jest dobra, co jeszcze bardziej dopinguje hodowców do kontynuacji swojej działalności. Ostatnim wypowiadającym się w tym zakresie był przedstawiciel organizacji rolniczej z Niemiec. Pogłowie owiec w tym kraju spada w niepokojąco szybkim tempie, co spowodowane jest przede wszystkim wzrostem kosztów produkcji (pasz) przy permanentnie niskich dochodach gospodarstw, dlatego jego zdaniem nowa WPR musi i powinna odwrócić te niekorzystne tendencje. Ceny mleka również utrzymują się na bardzo niskim poziomie (ok. 0,35 euro/litr).
Dalsza część debaty dotyczyła w głównej mierze kwestiom sanitarnym i weterynaryjnym m.in. nastąpiła wymiana opinii na temat wdrażania Rozporządzenia Rady (WE) Nr 21/2004 ustanawiającego system identyfikacji i rejestrowania owiec i kóz, a także przedstawiono informacje dotyczące postępu prac w zakresie zmian przepisów prawa europejskiego regulującego ograniczenie występowania trzęsawki i choroby niebieskiego języka. Innym poruszonym punktem była promocja mięsa owczego i koziego wysokiej jakości. Komisja Europejska konsekwentnie odmawia rozszerzenia kwalifikowalności mięsa owczego do wsparcia promocyjnego na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej, argumentując swoje stanowisko faktem, iż pomimo dużej liczby produktów oznaczonych znakami CHOG i CHNP, niewiele krajów członkowskich było skłonnych współfinansować takie programy informacyjne i promocyjne. Obecnie promocja taka jest ograniczona załącznikiem I rozporządzenia Komisji (WE) Nr 501/2008 ustanawiające szczegółowe zasady stosowania Rozporządzenia Rady (WE) Nr 3/2008 w sprawie działań informacyjnych i promocyjnych dotyczących produktów rolnych na rynku wewnętrznym i w krajach trzecich.
