W dniach 4-6 października br. w Brukseli odbyła się kolejna już edycja Kongresu Europejskich Rolników organizowanego co 2 lata przez Komitety Copa-Cogeca. Przewodnim tematem debat i wystąpień zaproszonych mówców, wśród których znalazł się m.in. Komisarz ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich UE Dacian Ciolos oraz Przewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Parlamentu Europejskiego Paolo de Castro, była przyszłość Wspólnej Polityki Rolnej po 2013 roku. W wydarzeniu uczestniczyła liczna delegacja polskich rolniczych organizacji członkowskich Copa-Cogeca, wśród której znalazł się Wiceprezes Krajowej Rady Izb Rolniczych Władysław Piasecki oraz Członek Zarządu KRIR Andrzej Górczyński.

W pierwszy dzień Kongresu zorganizowane zostały posiedzenia grup roboczych Copa-Cogeca oraz warsztaty mające za zadanie przygotowanie do głównej sesji plenarnej 5 i 6 października. I tak w siedzibie Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego odbyło się spotkanie na temat roli ubezpieczeń rolnych oraz kwestii społecznych w rolnictwie i na obszarach wiejskich, a także warsztat poświęcony przyszłości młodych producentów rolnych. Równolegle w Sekretariacie Copa-Cogeca miało miejsce natomiast wspólne posiedzenie grup roboczych „Lasy”, „Rozwój Obszarów Wiejskich” i „Środowisko” w zakresie wpływu na rolnictwo, leśnictwo i bioróżnorodność zjawiska porzucania ziemi na terenach wiejskich.

Oficjalną część Kongresu, która rozpoczęta została otwarciem sesji plenarnej 5 października, zainicjowali swoimi przemówieniami przewodniczący Komitetów Copa-Cogeca. W swoim wystąpieniu Pedraig Walshe podkreślił wagę dostaw żywności przez europejskich rolników oraz priorytetową w jego opinii rolę produkcyjną rolnictwa, której kontynuacja leżeć winna u podstaw Wspólnej Polityki Rolnej po 2013 roku. Zdaniem Prezydenta Copa, w dyskusjach na temat jej przyszłego kształtu decydenci muszą mieć również na uwadze wagę rolnictwa w kontekście zatrudnienia na obszarach wiejskich i w sektorach uczestniczących w całym łańcuchu dostaw żywności. Na temat  funkcjonowania tego ostatniego zwrócił uwagę w swoim wystąpieniu Paolo Bruni, który stwierdził, że WPR musi gwarantować rolnikom odpowiedni poziom udziału w zyskach rynkowych, do czego potrzebne są przejrzyste zasady kształtowania cen oraz kontraktacji surowców rolnych przez podmioty przetwórcze i detaliczne. Z kolei Ken Ash, Dyrektor ds. Handlu i Rolnictwa w OECD, który omówił tendencje na światowych rynkach rolnych i perspektywy na przyszłość, w swojej wypowiedzi podkreślał potrzebę stabilizacji i trwałości działalności rolniczej w kontekście wzrastających cen żywności oraz presji działalności człowieka na surowce naturalne i środowisko zwracając jednocześnie uwagę na poziom bezrobocia w krajach OECD i Unii Europejskiej.

Wśród mówców podczas pierwszego dnia sesji plenarnej Kongresu znalazł się także Ambasador Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej przy Światowej Organizacji Handlu Islam Siddiqui, którego wystąpienie dotyczyło rozwoju negocjacji w ramach rundy Doha. Przedstawiciel USA przy WTO stwierdził, że obserwowany obecnie gwałtowny rozwój takich krajów jak Chiny, Indie i Brazylia musi zostać wzięty pod uwagę w trakcie rozmów, ponieważ dotychczas wyjściowym punktem do negocjacji z tymi państwami była ich sytuacja gospodarcza i ekonomiczna z 2001 roku, tj. z okresu, w którym rozpoczęła się runda Doha. W jego opinii ostatnie miesiące i debaty w Genewie ustabilizowały nieco trwające negocjacje, które wcześniej pozostawały przez dłuższy okres w impasie. Ambasador Siddiqui podkreślił ponadto dobrą współpracę na forum WTO pomiędzy Stanami Zjednoczonymi i Komisją Europejską. Przewodniczący Copa Pedraig Walshe komentując to wystąpienie stwierdził, że cele postawione przed obecnymi negocjacjami w kontekście sektora rolnego były zbyt ambitne, a w ostatecznych rozwiązaniach, jakie zapadną, należy wziąć pod uwagę czas konieczny na dostosowanie się do nowych warunków rynkowych przez producentów rolnych bezpośrednio odczuwających skutki międzynarodowych umów handlowych.

Dla wielu z ponad 650 uczestników najważniejszym jednak gościem Kongresu był Komisarz ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Dacian Ciolos, którego wystąpienie miało przedstawić ramy zapowiadanego na listopad Komunikatu KE w sprawie przyszłej polityki rolnej. Komisarz podkreślił już na wstępie swojej wypowiedzi, że dyskutowana obecnie reforma WPR nie jest przeprowadzana wbrew sektorowi rolnemu, ale w zgodzie ze wszystkimi grupami społecznymi w Unii Europejskiej. Potrzebna jest zmiana postrzegania WPR, która często stawiana była w złym świetle konsumentom i podatnikom nie znającym uzasadnienia dla cen płaconych za żywność. Odnosząc się do mechanizmów wsparcia bezpośredniego wyraził potrzebę kontynuacji systemu płatności, który jednak powinien ulec zmianom poprzez odejście od historycznych wartości referencyjnych w zamian za obiektywne kryteria ekonomiczne determinujące żywotność finansową gospodarstw rolnych. W opinii Ciolosa przyszła WPR, podobnie jak obecna, powinna nadal opierać się na dwóch filarach, a jej cele skupione powinny zostać wokół 3 zasadniczych kwestii tj. produkcja żywności (wysoka jakość, duża różnorodność produktów, bezpieczeństwo dostaw na poziomie światowym), zarządzanie zasobami naturalnymi (walka ze zmianami klimatycznymi, bioróżnorodność, zachowanie krajobrazu), a także rozwój obszarów wiejskich (zachowanie różnych systemów i profilów produkcji, różnorodność miejsc pracy, konkurencyjność). W kontekście tego ostatniego czynnika komisarz podkreślił, że przyszły II filar WPR musi dawać państwom członkowskim duży poziom elastyczności, co pozwoli na wzięcie pod uwagę we wdrażaniu mechanizmów pomocowych specyfiki poszczególnych regionów UE. Niezwykle istotną sprawą w tym zakresie pozostaje również umożliwienie przełożenia na praktykę najnowszych osiągnięć badań naukowych oraz innowacyjności pomocnych w dostosowaniu sektora rolnego do stojących przed nim wyzwań produkcyjnych i środowiskowych.

Podobnie jak w przypadku Komisarza Ciolosa, wystąpienie Przewodniczącego Komisji Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Parlamentu Europejskiego Paolo de Castro było jednym za najbardziej oczekiwanych przez uczestników Kongresu, wśród których dominującą liczbę stanowili przedstawiciele organizacji członkowskich Copa-Cogeca. De Castro przedstawił punkt widzenia większości eurodeputowanych, zgodnie z którym Parlament Europejski domaga się mechanizmów wsparcia dla rolników wykonujących usługi publiczne oraz bardziej sprawiedliwego dla producentów rolnych podziału zysków łańcucha żywnościowego. Oba filary WPR muszą stanowić swoistego rodzaju bufory bezpieczeństwa dla europejskiego sektora rolnego, którego przyszłość uzależniona jest wprost od handlu międzynarodowego oraz stabilności cen. Taka stabilizacja pozwolić ma bowiem rolnikom na zarządzanie gospodarstwami w dłuższej perspektywie, a co za tym idzie zachęcać będzie do podejmowania inwestycji.

Dalsza część sesji plenarnej Kongresu 5 października zdominowana została przez dyskusję z ministrem ds. rolnictwa Belgii panią Sabine Laruelle oraz węgierskim Ministrem Rozwoju Obszarów  Wiejskich Sandorem Fazekas w zakresie prac nad kształtem przyszłej Wspólnej Polityki Rolnej w trakcie trwania prezydencji obu krajów w Unii Europejskiej. Minister Laruelle podziękowała Komitetom Copa-Cogeca za organizację Kongresu Europejskich Rolników w trakcie belgijskiego przewodnictwa oraz przedstawiła najważniejsze tezy dotyczące WPR, jakie w jej opinii muszą zostać wzięte pod uwagę w ostatecznych rozwiązaniach. Jej zdaniem I filar musi zachęcać rolników do działania i kontynuacji produkcji  respektując jednocześnie ponoszone koszty. Wspólna Polityka Rolna potrzebuje większej spójności i przejrzystości, do czego konieczne jest jej administracyjne uproszczenie, a mechanizmy pomocowe muszą respektować potrzebę utrzymania dużej różnorodności w rolnictwie. Z kolei minister Fazekas podkreślił konieczność równego dostępu do rynku europejskiego przez rolników ze wszystkich państw członkowskich UE oraz sprawiedliwego podziału wsparcia, co będzie skutkowało wzrostem konkurencyjności całego sektora wobec partnerów handlowych z krajów trzecich. Wyraził ponadto opinię, że ustanowione nowe rozwiązania WPR muszą wychodzić naprzeciw w dostosowaniu rolnictwa do zmian klimatycznych i zwiększenia jego roli w redukcji efektów tego zjawiska.

Wśród najciekawszych wydarzeń ostatniego dnia Kongresu 6 października były sesje panelowe na temat wyzwań stojących przed rolnictwem zarówno z ekonomicznego jak i środowiskowego punktu widzenia. Swoje opinie w tym zakresie przedstawili m.in. reprezentanci Komisji Europejskiej oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa FAO. Sekretarz Generalny Copa-Cogeca Pekka Pesonen przedstawił również sformułowaną na podstawie dotychczasowego stanowiska europejskich rolników deklarację podsumowującą debatę na forum Kongresu, w której wyrażono opinię, że najlepszym sposobem osiągnięcia celów środowiskowych WPR jest zagwarantowanie rolnikom odpowiedniej sytuacji ekonomicznej i sprawiedliwych dochodów adekwatnych do ponoszonych kosztów i wykonywanej pracy.

Kongres Europejskich Rolników był również znakomitą okazją dla przedstawicieli polskiego samorządu rolniczego do odbycia szeregu nieformalnych rozmów bilateralnych. Korzystając z okazji, jaką była obecność w Brukseli Wiceprezes KRIR Władysław Piasecki oraz Członek Zarządu KRIR Andrzej Górczyński odbyli szereg spotkań m.in. z Ambasadorem Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej przy Światowej Organizacji Handlu Islam Siddiqui, Przewodniczącym Grupy Europejskiej Partii Ludowej w Parlamencie Europejskim Josephem Daulem, reprezentantami Stałego Zgromadzenia Francuskich Izb Rolniczych, Austriackiej Izby Rolniczej oraz Węgierskiej Izby Rolniczej. Ponadto, 4 października doszło również do spotkania przedstawicieli KRIR z uczestnikami wizyty studyjnej w Belgii i Holandii zorganizowanej przez Agencję Rozwoju Lokalnego z województwa lubelskiego. We współpracy z ZZR „Ojczyzna” zorganizowane zostało spotkanie w siedzibie Sekretariatu Copa-Cogeca, które było okazją do zaprezentowania zasad funkcjonowania obu Komitetów oraz działań polskich organizacji członkowskich podejmowanych na forum w Brukseli.