9 grudnia br. Komisja Europejska przyjęła wniosek legislacyjny dotyczący „stosunków umownych w sektorze mlecznym”. Ma on na celu poprawę pozycji producentów mleka w łańcuchu dostaw przetworów mlecznych oraz przygotowanie sektora na zrównoważoną przyszłość zorientowaną na potrzeby rynku. We wniosku przewidziano m.in. zawieranie pisemnych umów między producentami mleka i przetwórcami, możliwość zbiorowej negocjacji poprzez organizacje producentów w sposób pozwalający na zrównoważenie siły przetargowej producentów mleka wobec większych przetwórców oraz działania pozwalające na zwiększenie przejrzystości na rynku. Środki te mają obowiązywać do 2020 r. i zostaną poddane dwóm przeglądom śródokresowym.
Stosowne limity dotyczące zbiorowych negocjacji, jak również inne konkretne środki ochronne powinny zagwarantować osiągnięcie założonych celów, czyli umocnienie siły przetargowej producentów mleka przy jednoczesnej ochronie konkurencji i interesów MŚP. Komisja przyjęła dziś również sprawozdanie dotyczące rynku mleczarskiego w kontekście stopniowego wycofywania systemu kwot mlecznych.
Unijny komisarz ds. rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich Dacian Cioloș powiedział dziś: „Mamy nadzieję, że dzięki tym propozycjom wyciągniemy wnioski z zeszłorocznego kryzysu na rynku mleczarskim. Pozostałe zalecenia grupy wysokiego szczebla, opracowane w następstwie zeszłorocznego kryzysu, zostaną omówione podczas dyskusji na temat reformy wspólnej polityki rolnej (problem zmienności i pobudzenie innowacji) oraz pakietu środków dotyczących jakości (normy handlowe i wskazanie miejsca pochodzenia). Zmiany te są niezbędne, aby pomóc sektorowi przygotować się na „miękkie lądowanie” w 2015 r., kiedy to wygasną kwoty.”
We wniosku przewidziano nieobowiązkowe umowy pisemne między producentami mleka a przetwórcami, które będą zawierane przed dokonaniem dostaw i będą zawierać szczegółowe informacje dotyczące cen, czasu i wielkości dostaw oraz okresu obowiązywania. Państwa członkowskie mogą wprowadzić obowiązek stosowania umów na swoim obszarze. Biorąc pod uwagę szczególny charakter spółdzielni, nie mają one obowiązku zawierania umów, jeżeli ich statuty zawierają podobne elementy.
Aby zrównoważyć siłę przetargową w łańcuchu dostaw, we wniosku przewidziano możliwość zbiorowych negocjacji umów przez rolników za pośrednictwem organizacji producentów. Stosowne limity dotyczące negocjowanych ilości postawią rolników na równi z dużymi mleczarniami przy zapewnieniu właściwej konkurencji w zakresie dostaw surowego mleka. Limity ustanowiono na poziomie 3,5 proc. całkowitej produkcji UE i 33 proc. produkcji krajowej. Specjalne zabezpieczenia mają pozwolić na uniknięcie poważnych problemów, w szczególności w odniesieniu do MŚP.
We wniosku określono również szczegółowe przepisy UE dotyczące organizacji międzybranżowych obejmujących wszystkie etapy łańcucha dostaw. Organizacje te mogą potencjalnie odgrywać przydatną rolę w badaniach, poprawie jakości oraz promowaniu i rozpowszechnianiu najlepszych praktyk w zakresie metod produkcji i przetwarzania. Przyczyniają się do szerzenia wiedzy i przejrzystości w sektorze. Ponadto dostarczają bardziej regularnych informacji na temat ilości dostaw surowego mleka, co pozwala na lepsze zrozumienie produkcji i rozwoju sytuacji na rynku.
Środki te mają obowiązywać do 2020 r. W 2014 r. i 2018 r. przeprowadzone zostaną przeglądy. Taki okres powinien pozwolić producentom mleka na dostosowanie się do braku kwot mlecznych oraz na poprawę organizacji w bardziej rynkowym otoczeniu. Jaśniejsze i bardziej zrównoważone stosunki oraz większa przejrzystość w łańcuchu dostaw powinny także zwiększyć efektywność i umożliwić sektorowi skorzystanie z nowych możliwości rynkowych w UE i poza nią.
Środki opierają się na zaleceniach grupy ekspertów wysokiego szczebla ds. mleka i zostały zatwierdzone w konkluzjach prezydencji Rady z dnia 27 września 2010 r. Grupa ekspertów, do której należą wyżsi urzędnicy z państw członkowskich i której przewodniczy dyrektor generalny Dyrekcji Generalnej ds. Rolnictwa, została utworzona w następstwie kryzysu mlecznego z 2008-2009 r. Jej celem jest analiza średnio- i długoterminowych środków stabilizacji rynku i dochodów producentów oraz zwiększenie przejrzystości. Grupa odkryła poważny brak równowagi w łańcuchu dostaw, coraz bardziej skoncentrowaną branżę współpracującą z wieloma rozproszonymi producentami mleka oraz nierówny podział wartości dodanej. Sytuacja taka spowodowała brak przejrzystości, ograniczenia i problemy związane z przekazywaniem cen w łańcuchu dostaw.
Ze sprawozdania wynika, że „miękkie lądowanie” działa
Komisja przyjęła również sprawozdanie dotyczące sytuacji na rynku mleczarskim i warunków stopniowego wycofywania systemu kwot mlecznych. Tylko trzy państwa członkowskie (Dania, Holandia i Cypr) przekroczyły w 2009/2010 r. przyznaną im kwotę, zaś ceny w ramach kwot są bardzo niskie (w niektórych państwach zerowe). W sprawozdaniu uznano zatem, że system „miękkiego lądowania" działa w przeważającej większości państw członkowskich. W związku z tym stwierdzono, że nie ma potrzeby dokonania ponownej analizy decyzji w sprawie oceny funkcjonowania WPR w zakresie stopniowego wzrostu kwot oraz zakończenia obowiązywania systemu w dniu 1 kwietnia 2015 r. W sprawozdaniu zasugerowano, jako dodatkowe zabezpieczenie, aby w wyjątkowych przypadkach, jeżeli obowiązujące środki polityczne są niewystarczające, Komisja rozważyła zastosowanie mechanizmu umożliwiającego rekompensaty dla producentów mleka, którzy musieli ograniczyć dostawy, co pozwoli na uniknięcie znacznego braku równowagi na rynku. Aby jeszcze bardziej ułatwić proces znoszenia kwot, Komisja proponuje organizację spotkań ekspertów komitetu zarządzającego ds. wspólnej organizacji rynków z grupą doradczą ds. mleka w celu dokonania oceny rozwoju rynku i perspektyw rynkowych. Kolejne sprawozdanie przewidziane jest na 2012 rok.
źródło: Komisja Europejska
