W dniu 4 listopada 2010 r. zostało ogłoszone rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 października 2010 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny (Dz. U. Nr 207, poz. 1370). Rozporządzenie to wejdzie w życie w dniu 19 listopada 2010 r. i zastąpi obecnie obowiązujące rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 lipca 2007 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny (Dz. U. Nr 132, poz. 919).

 

 

 

 

Zarówno przepisy nowego jak i dotychczas obowiązującego rozporządzenia regulującego kwestie produkcji mięsa na użytek własny określają wymagania weterynaryjne dotyczące pozyskiwania na własne potrzeby mięsa utrzymywanych w gospodarstwie cieląt do szóstego miesiąca życia, świń, owiec, kóz, drobiu, zajęczaków oraz zwierząt dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych (jelenie, daniele), a także pozyskiwania na własne potrzeby przez myśliwego mięsa zwierząt łownych.

W celu pozyskania mięsa na użytek własny w gospodarstwie można dokonywać uboju wyłącznie ww. gatunków zwierząt. Nie można natomiast przeprowadzać w tym celu uboju bydła powyżej szóstego miesiąca życia oraz koni niezależnie od wieku. Ponadto mięso pozyskane w gospodarstwie może być wykorzystane tylko na własne potrzeby i nie może być przedmiotem sprzedaży. Ta sama zasada dotyczy pozyskanego przez myśliwego na własne potrzeby mięsa zwierząt łownych.

Tak jak miało to miejsce dotychczas, w celu produkcji mięsa na użytek własny uboju cieląt do szóstego miesiąca życia, świń, owiec, kóz, drobiu, zajęczaków oraz zwierząt dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych (jelenie, daniele) będzie można dokonywać w gospodarstwie, w którym były one utrzymywane.

Dodatkowo, zgodnie z możliwością jaka została wprowadzona przepisami ustawy z dnia 18 marca 2010 r. o zmianie ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego oraz ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt (Dz. U. Nr 81, poz. 528) oraz nowego rozporządzenia rolnik, który chce pozyskać mięso na własne potrzeby, może przekazać utrzymywane w swoim gospodarstwie zwierzęta do uboju w innym gospodarstwie. W tym przypadku pozyskane mięso musi jednak zostać zwrócone posiadaczowi poddanego ubojowi zwierzęcia.

W nowym rozporządzeniu określono specjalne wymagania dla tego rodzaju gospodarstw. W gospodarstwie, w którym ubijane są zwierzęta pochodzące z innych gospodarstw muszą być spełnione następujące warunki:

• zwierzęta są ubijane niezwłocznie po przybyciu do gospodarstwa;
• ubój zwierząt odbywa się w warunkach zapobiegających zanieczyszczeniu mięsa;
• powinno być wyznaczone miejsce lub pomieszczenie przeznaczone do ogłuszania, wykrwawiania i wytrzewiania zwierząt;
• powinno być wyznaczone miejsce lub pomieszczenie przeznaczone do przechowywania ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, w tym materiału szczególnego ryzyka, odpowiednio zabezpieczone przed dostępem osób postronnych oraz zwierząt;
• prowadzona jest ewidencja ubojów, która przechowywana jest przez okres trzech lat od daty dokonania uboju danego zwierzęcia.

Ponadto podmiot prowadzący tego rodzaju gospodarstwo przed rozpoczęciem działalności musi zarejestrować się u właściwego terytorialnie powiatowego lekarza weterynarii zgodnie przepisami art. 20 i 21 ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2006 r. Nr 17, poz. 127, z późn. zm.).

Niezależnie od powyższego, w celu pozyskania mięsa na własne potrzeby, rolnik może przekazać zwierzę do uboju w najbliższej rzeźni, która przeprowadza tzw. „uboje usługowe".

Przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 października 2010 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny określają w głównej mierze:

• wymagania dotyczące zdrowia zwierząt, z których pozyskuje się mięso,
• wymagania, jakie powinny być spełnione przy uboju na terenie gospodarstwa,
• wymagania dotyczące badania poubojowego mięsa, w tym mięsa pozyskanego w wyniku odstrzału zwierząt łownych oraz
• sposób znakowania mięsa.

O zamiarze przeprowadzenia uboju zwierząt na użytek własny w gospodarstwie, należy poinformować powiatowego lekarza weterynarii z co najmniej 24 godzinnym wyprzedzeniem. W przypadku uboju cieląt, owiec i kóz informacja powinna być przekazana powiatowemu lekarzowi weterynarii w formie pisemnego powiadomienia, zgodnie z wzorem powiadomienia określonym w załączniku nr 1 do rozporządzenia. Natomiast w przypadku uboju świń i zwierząt dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych (jelenie, daniele) informacja o zamiarze przeprowadzenia uboju nie musi być przekazywana na piśmie. W tym przypadku wystarczy np. zgłoszenie telefoniczne. Niemniej jednak powinno ono zawierać wszystkie elementy, o których mowa w § 4 ust. 2 ww. rozporządzenia, tj:

• imię i nazwisko, miejsce zamieszkania i adres posiadacza zwierząt poddawanych ubojowi,
• imię i nazwisko, miejsce zamieszkania i adres podmiotu prowadzącego gospodarstwo, w którym dokonany ma być ubój - jeżeli nie jest on przeprowadzany w gospodarstwie posiadacza zwierząt,
• gatunek i liczbę zwierząt poddawanych ubojowi oraz numery identyfikacyjne tych zwierząt, jeśli podlegają one obowiązkowi oznakowania,
• miejsce i termin uboju,
• imię i nazwisko oraz adres osoby uprawnionej do przeprowadzenia uboju,
• inne informacje mające na celu ułatwienie kontaktu z informującym, w szczególności numer telefonu informującego.

Ponadto informacja ta może zawierać zgłoszenie mięsa do badania poubojowego, przeprowadzanego na wniosek i na koszt posiadacza tego mięsa lub podmiotu prowadzącego gospodarstwo, w którym dokonano uboju.

W przypadku zamiaru przeprowadzenia uboju zwierzęcia na terenie gospodarstwa, w którym było utrzymywane obowiązek powiadamiania o ww. zamiarze spoczywa na jego posiadaczu. Natomiast w sytuacji gdy rolnik zadecyduje o oddaniu zwierzęcia do uboju w innym gospodarstwie obowiązek powiadomienia spoczywa na podmiocie prowadzącym to gospodarstwo.

Obowiązek powiadamiania o zamiarze przeprowadzenia uboju w celu pozyskania na własne potrzeby nie dotyczy natomiast dokonywanych w gospodarstwie ubojów drobiu i zajęczaków.

Mięso świń i nutrii poddawanych ubojowi na użytek własny oraz mięso odstrzelonych dzików podlegają dodatkowo obowiązkowemu badaniu na obecność włośni.

Natomiast pełne badanie poubojowe pozyskanego na własne potrzeby mięsa, przeprowadzane przez urzędowego lekarza weterynarii, tak jak miało to miejsce dotychczas, nie będzie obligatoryjne i będzie dokonywane wyłącznie na życzenie rolnika czy myśliwego.

Nowym rozwiązaniem jest natomiast możliwość pobrania i dostarczenia urzędowemu lekarzowi weterynarii próbek do obowiązkowego badania na obecność włośni, w przypadku rezygnacji z przeprowadzania pełnego badania poubojowego. Tego rodzaju próbki mogą być pobierane i dostarczane przez:

• posiadacza mięsa - w przypadku dzików oraz uboju zwierząt na terenie gospodarstwa, w którym zwierzęta te były utrzymywane albo
• podmiot prowadzący gospodarstwo, w którym ubijane są zwierzęta pochodzące z innych gospodarstw.

Zasady pobierania próbek mięsa do obowiązkowego badania na obecność włośni zostały określone w załączniku nr 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 października 2010 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny.

Jeśli natomiast rolnik lub myśliwy zadecyduje o zgłoszeniu mięsa pozyskiwanego na własne potrzeby do pełnego badania poubojowego, próbki do badania na obecność włośni są pobierane przez urzędowego lekarza weterynarii. Nazwiska urzędowych lekarzy weterynarii którzy zostali wyznaczeni do przeprowadzania badania poubojowego mięsa oraz badania mięsa na obecność włośni oraz ich siedziby i obszar działania są podawane do publicznej wiadomości przez powiatowego lekarza weterynarii w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie.

Zgodnie z przepisami nowego rozporządzenia, tusza uznana przez urzędowego lekarza weterynarii za zdatną do spożycia nie będzie podlegała znakowaniu znakiem weterynaryjnym. Posiadacz mięsa otrzyma natomiast zaświadczenie. W przypadku tusz, które podlegały badaniu tylko na obecność włośni urzędowy lekarz weterynarii wystawia zaświadczenie o przeprowadzeniu badania próbek mięsa. Natomiast w przypadku tusz, które podlegały pełnemu badanu poubojowemu urzędowy lekarz weterynarii wystawia zaświadczenie o przeprowadzeniu badania poubojowego mięsa.

W związku z tym, że badanie na obecność włośni, jak dotychczas będzie można przeprowadzać metodą badania trichinoskopowego, w wystawionym przez urzędowego lekarza weterynarii zaświadczeniu o przeprowadzeniu badania poubojowego mięsa lub w zaświadczeniu o przeprowadzeniu badania próbek mięsa będzie się znajdować informacja o ograniczeniach w sposobie wykorzystania takiego mięsa. Mięso zbadane na obecność włośni metodą badania trichinoskopowego powinno być bowiem przed spożyciem poddane obróbce cieplnej zapewniającej podgrzanie mięsa do temperatury wewnętrznej wynoszącej co najmniej 71°C .Nie powinno być też wykorzystywane do przygotowania potraw na grillu lub w kuchence mikrofalowej.

Znakowaniu będzie podlegać jedynie tusza uznana za niezdatną do spożycia przez ludzi. W tym przypadku urzędowy lekarz weterynarii zobowiązany jest jednak wydać decyzję administracyjną o uznaniu mięsa za niezdatne do spożycia przez ludzi, w której określi sposób postępowania z takim mięsem.