Realizując wniosek podjęty w trakcie XII Posiedzenia Krajowej Rady Izb Rolniczych III kadencji w dniu 11 grudnia br., a także nawiązując do dyskusji podczas niniejszego spotkania przedstawicieli samorządu rolniczego z Podsekretarzem Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Tadeuszem Nalewajkiem na temat usług świadczonych na rzecz rolników przez system państwowego doradztwa rolniczego, 28 grudnia br. Zarząd KRIR zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marka Sawickiego o podjęcie działań w celu wprowadzenia odpowiedzialności doradców zatrudnionych w Ośrodkach Doradztwa Rolniczego za wypełniane przez nich wnioski o pomoc finansową w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.

Zgodnie z art. 4 ust. 4 pkt 5 ustawy z dnia 22 października 2004 r. o jednostkach doradztwa rolniczego (Dz. U. z 2004r. Nr 257, poz. 2507 z późn. zm.) jednostki doradztwa rolniczego mogą odpłatnie wykonywać usługi w zakresie wypełniania wniosków lub innych dokumentów niezbędnych do ubiegania się o przyznanie pomocy finansowanej lub współfinansowanej ze środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej lub innych instytucji krajowych i zagranicznych. Z uwagi na konieczność indywidualnego podejścia doradcy – pracownika Ośrodka Doradztwa Rolniczego – każdy wypełniany przez niego wniosek o pomoc finansową wymaga szczegółowej analizy sytuacji, w jakiej znajduje się dane gospodarstwo rolne oraz wysoko wykwalifikowanej wiedzy z zakresu ekonomiki produkcji i towarzyszących rodzajowi wsparcia perspektyw rynkowych. Stanowi to pewnego rodzaju uzasadnienie dla odpłatnego charakteru tego typu usług, pomimo, iż zgodnie z art. 4 ust. 2 pkt 4 w/w ustawy wojewódzkie ośrodki doradztwa rolniczego w ramach zadań z zakresu doradztwa rolniczego, a więc finansowanych z dotacji budżetowej, udzielają pomocy rolnikom i innym mieszkańcom obszarów wiejskich w zakresie sporządzania dokumentacji niezbędnej do uzyskania pomocy, o której mowa w pkt 1 lit. g tj. związanej z ubieganiem się o przyznanie pomocy finansowanej lub współfinansowanej ze środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej lub innych instytucji krajowych lub zagranicznych. Jednakże, pozostałe zapisy legislacyjne omawianej kwestii, a także sama praktyka pokazują, że odpłatne usługi wykonywane przez ośrodki doradztwa rolniczego nie przewidują żadnych konsekwencji, zarówno prawnych jak i finansowych, w przypadku niezadawalającego lub wręcz szkodliwego poziomu usług, o których mowa. Za uzyskaną od państwowego doradcy pomoc w wypełnieniu wniosku o pomoc finansową w ramach PROW 2007-2013, rolnik musi zapłacić określoną w cenniku usług płatnych danej jednostki doradztwa rolniczego kwotę, która waha się, w zależności od działania, od kilkudziesięciu do nawet kliku tysięcy złotych.

W wielu przypadkach, na co wskazywali członkowie Krajowej Rady Izb Rolniczych, wnioski wypełniane przez państwowych doradców nie są wykonane w sposób prawidłowo, co rzutuje koniecznością ich uzupełniania, korekty bądź wręcz są one odrzucane przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa uniemożliwiając producentowi rolnemu skorzystanie z pomocy pomimo poniesionych nakładów. W jednym z praktycznych przykładów wskazywanych przez przedstawicieli samorządu rolniczego częstotliwości takich sytuacji wskazywano jednostkę doradztwa rolniczego, gdzie ponad 90% wniosków złożonych przez rolników o pomoc w ramach działania „Modernizacja gospodarstw rolnych”, wypełnianych przez pracowników ODR, ponownie trafiała z ARiMR do producentów. Nadmienić należy, że w obecnym kształcie omawianych przepisów i procedur wewnętrznych ośrodków doradztwa rolniczego jedyną odpowiedzialną osobą w tego typu przypadkach jest sam rolnik – poszkodowany podwójnie.

W związku z powyższym, w opinii Krajowej Rady Izb Rolniczych sytuacja ta musi zostać pilnie zweryfikowana na rzecz rolników, którzy zwracając się o omawianą pomoc do instytucji zaufania publicznego, do jakich niewątpliwie należeć powinny jednostki doradztwa rolniczego, płacąc za nią w sposób klarowny określoną kwotę, mogą być pewni, że ponoszone nakłady nie objęte są tak dużym ryzykiem. Rozwiązaniem wychodzącym naprzeciw tej patologicznej sytuacji jest wprowadzenie mechanizmu odpowiedzialności doradcy lub jednostki doradztwa rolniczego za jakość wykonywanych w tym zakresie usług poprzez parafowanie wypełnionych wniosków przez samego doradcę oraz weryfikację wstępną prawidłowości wypełnienia przez specjalną kilkuosobową komisję wewnętrzną bądź wykwalifikowanego weryfikatora.

W związku z informacjami wygłaszanymi przez przedstawicieli resortu rolnictwa dotyczącymi ponownego uruchomienia w najbliższym czasie naboru wniosków o pomoc finansową w ramach niektórych działań PROW 2007-2013, Zarząd KRIR zwrócił się o pilne podjęcie działań w przedmiotowej sprawie.