W związku z przekazanym w dniu 17 listopada br. przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w ramach konsultacji społecznych projektem ustawy o zmianie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oraz ustawy o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, 2 grudnia br. Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych przedstawił resortowi rolnictwa swoją opinię do niniejszej nowelizacji. Poniżej zamieszczamy jej treść.

W opinii samorządu rolniczego omawiana obecnie nowelizacja, w szczególności ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U.  z 2008 r. Nr 170, poz. 1051 j.t.), stanowiąc niezwykle istotny z punktu dochodowości rolnictwa akt normatywny, a także ze względu na złożoność zaproponowanych w niej zmian, powinna zostać oddana do konsultacji społecznych jako tekst jednolity, który w sposób przejrzysty pozwalałby się odnieść do nowych zapisów ułatwiając w ten sposób jego analizę. W szczególności mając na uwadze niezwykle krótki termin konsultacji  element ten w istotny sposób przyczyniłby się do poprawy efektywności prac nad brzmieniem poszczególnych artykułów ustawy. Z uwagi na głębokie zmiany merytoryczne tekstu wynikające bezpośrednio z decyzji zapadłych w trakcie przeglądu Wspólnej Polityki Rolnej (Health Check) tym bardziej trudno w zaproponowanej formie dyskutować o praktycznych aspektach realizacji postanowień zapadłych w listopadzie 2008 roku na forum ministrów rolnictwa państw UE i Komisji Europejskiej.

Odnosząc się do art. 1 projektu dziwi i niepokoi fakt nie zamieszczenia w pkt 1 lit. b i c pełnej podstawy prawnej postanowień ustawowych określonej w przepisach Unii Europejskiej. Analogiczne odniesienia, a raczej ich brak, również w dalszych częściach projektu mogą sugerować o przygotowywaniu tak ważnych zapisów na podstawie projektów legislacyjnych Wspólnoty. Pozwalam sobie ponadto nadmienić, że rozporządzenie Komisji (WE) Nr 796/2004 znowelizowano rozporządzeniem Komisji (WE) Nr 380/2009 z dnia 8 maja 2009 r. (Dz. U. UE z 2009r. L Nr 116, poz. 9), natomiast rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1973/2004 zostało zmienione rozporządzeniem Komisji (WE) Nr 1117/2008 z dnia 11 listopada 2008 r. (Dz. U. UE z 2008 r. L Nr 301, poz.  5). Odnosząc się do dat, w których powyższe nowelizacje weszły w życie, w opinii Zarządu KRIR dostępny czas przygotowania implementujących do prawodawstwa krajowego zmian pozwalał na przygotowanie jednolitego tekstu projektu i przedstawienie go w takiej formie do konsultacji społecznych. Ponadto, omawiana forma odwołań do przepisów Unii Europejskiej w całym projekcie, m.in. w nowym art. 7, 17, 21, 24aa, w sposób praktyczny uniemożliwiała faktyczne odniesienie się do zaproponowanych zapisów ustawy zmieniającej.

Likwidacja płatności do upraw roślin energetycznych  spowodowała naturalny brak konieczności zatwierdzania nowych odbiorców i pierwszych przetwórców roślin przeznaczonych na cele energetyczne, o czym mowa w art. 15 ust. 3. Jednoczesne utrzymanie wykazu dotychczas uznanych jednostek poprzez odpowiednie zapisy ustawowe jest zatem równie bezcelowe z uwagi na brak obowiązku jej aktualizacji. Lista taka, zdaniem samorządu rolniczego, jest istotnym elementem informacyjnym, jednakże – wobec powyższego – nie wymaga ram prawnych określonych w omawianej ustawie. Brak konieczności zatwierdzania jednostek przetwarzających rośliny na cele energetyczne, a co za tym idzie możliwość szybkiej dezaktualizacji ich wykazu, nie stanowi logicznego uzasadnienia pozostawienia w kompetencji dyrektora oddziału terenowego Agencji Rynku Rolnego w zakresie cofania zatwierdzenia, o którym mowa w art. 6 ust. 1. Niniejsza ustawa, jak wskazuje jej tytuł, określa zasady wsparcia bezpośredniego producentów rolnych, zatem wobec zniesienia płatności do upraw roślin energetycznych wszelkie pozostałe regulacje odnoszące się do zadań ARR powinny zostać określone w stosownym akcie prawnym regulującą tę kwestię.

¹ Wzrostowy efekt cenowy byłby szczególnie wysoki w sytuacji gdyby spadek produkcji spowodował przejście Polski z pozycji eksportera na pozycję importera netto zbóż.”

Przytoczone stwierdzenie, jakim resort rolnictwa uzasadnia swoje działania w omawianym zakresie, budzą oburzenie środowiska rolniczego. Sugeruje ono bowiem dążenie w prowadzonej polityce rolnej państwa do głębokich i, w opinii samorządu rolniczego, odwrotnie do takiego stwierdzenia za strony MRiRW, negatywnych zmian w tendencjach gospodarczych i ekonomicznych polskiego sektora rolnego.