W związku z wieloma pytaniami dotyczącymi poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (PROW 2014-2020), które napłynęły do samorządu rolniczego, Zarząd KRIR zwrócił się z zapytaniem do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Poniżej przedstawiamy pytania izb rolniczych i odpowiedzi resortu rolnictwa.

1. Czy będzie możliwość skorzystania z premii dla młodego rolnika, który prowadzi działalność rolniczą przez okres krótszy niż 5 lat i nie korzystał ze wsparcia dla młodych rolników w poprzednich naborach (składał wniosek, ale miał zbyt mało punktów bądź w ogóle nie składał) oraz nie korzystał z innych form wsparcia?

Zgodnie z 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 lipca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu ,Premie dla młodych rolników" w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. poz. 982), pomoc finansowa na operacje typu „Premie dla młodych rolników" w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników" objętego Programem jest przyznawana osobie fizycznej, która rozpoczęła urządzanie gospodarstwa rolnego w rozumieniu art. 553 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.) przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy, lecz nie wcześniej niż w okresie 12 miesięcy przed dniem złożenia tego wniosku.

W związku z tym, premię może otrzymać wyłącznie osoba ubiegająca się o przyznanie pomocy, która rozpoczęła urządzanie gospodarstwa nie wcześniej, niż 12 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy.

2. Czy rolnicy, którzy złożyli wniosek w naborze w 2014 r. i do dnia dzisiejszego nie otrzymali decyzji będą mogli skorzystać z premii w obecnym naborze w 2015 r.

W przypadku gdy osobom zainteresowanym nie przyznano pomocy w ramach działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na łata 2007-2013, mogą one złożyć wniosek o przyznanie pomocy w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników" objętego PROW 2014 -2020, jednakże, aby otrzymać premię muszą spełniać warunki przyznania pomocy określone ww. rozporządzeniu dotyczącym „Premii dla młodych rolników".

3. Jeżeli rolnik zawarł umowę dzierżawy na rok 2015, w związku ze złożeniem wniosku w poprzednim naborze i pomoc nie została przyznana z uwagi na wyczerpanie limitu środków, to, czy jeśli rozwiąże tą umowę - będzie mógł złożyć wniosek w obecnym naborze?

Zgodnie z 4 ust. 1 rozporządzenia dotyczącego „Premii dla młodych rolników" uznaje się, że osoba fizyczna rozpoczęła urządzanie gospodarstwa, jeżeli stała się właścicielem łub weszła w posiadanie gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych wynoszącej co najmniej 1 ha.

Na podstawie 2 ust. 1 ww. rozporządzenia, pomoc finansowa na operacje typu „Premie dla młodych rolników" w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników" objętego Programem jest przyznawana osobie fizycznej, która rozpoczęła urządzanie gospodarstwa rolnego w rozumieniu art. 553 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.) przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy, lecz nie wcześniej niż w okresie 12 miesięcy przed dniem złożenia tego wniosku.

W związku z tym, aby rolnik spełnił warunek dostępu do pomocy w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników" umowa dzierżawy nie może być zawarta dawniej niż w okresie 12 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy; niezależnie od tego, czy umowa taka zostanie następnie rozwiązana. Premia dla młodych rolników jest przeznaczona dla osób, które po raz pierwszy rozpoczynają prowadzenie gospodarstwa rolnego.

4. Czy uzyskaną premię młody rolnik będzie mógł przeznaczyć na zakup ziemi lub stada podstawowego?

Zgodnie z 6 ust. 6 pkt 2 lit a) ww. rozporządzenia, biznesplan zawiera koncepcję rozwoju gospodarstwa, w tym inwestycje w środki trwałe o szacunkowej wartości równej co najmniej kwocie stanowiącej 70% kwoty pomocy. Wnioskodawca może przewidzieć biznesplanie różne działania przyczyniające się do rozwoju jego gospodarstwa, w tym np.: zakup ziemi łub stada podstawowego.

W informacji zawartej na stronie internetowej ARiMR w zakładce: „Młodzi rolnicy pytają o zasady przyznawania premii w 2015 roku ARiMR odpowiada", ARiMR odniosła się do kwestii zakupu ziemi oraz zwierząt:

Obowiązujące od 1 stycznia 2011 r. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2010 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KST; Dz. U. z 2010 r. nr 242 poz. 1622), którego załącznik stanowi Klasyfikacja Środków Trwałych, w grupie O zalicza do środków trwałych grunty, które następnie dzielą się na użytki rolne (grunty orne, sady, łąki trwałe, pastwiska trwałe, grunty rolne zabudowane, oraz pod stawami, pod rowami), grunty leśne, grunty zabudowane i zurbanizowane, użytki ekologiczne, tereny różne, nieużytki i grunty pod wodami. Ustawy podatkowe również traktują grunty jako środki trwałe.

Zgodnie z art. 3 ust. 15 ustawy o rachunkowości, jeśli mowa o środkach trwałych, rozumie się przez to, z zastrzeżeniem pkt 17, rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności: nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowana wieczystego gruntu, budowle i budynki, maszyny, urządzenia, środki transportu, inwentarz żywy. Powyższy przepis sugeruje podział zwierząt na:

1. zaliczane do aktywów trwałych;

2. zaliczane do aktywów obrotowych (tj. takie, które nie spełniają kryteriów dla środków trwałych).

W ustawie o rachunkowości brak jest wytycznych określających sposoby klasyfikacji oraz wyceny zwierząt. W kwestiach nieuregulowanych ustawą, stosuje się postanowienia Międzynarodowego Standardu Rachunkowości 41 „Rolnictwo". Jednak jest to dokument wykorzystywany dla celów księgowania m.in. aktywów biologicznych, do których zalicza się zwierzęta w hodowli oraz chowie. W praktyce rachunkowej stosuje się następujący podział zwierząt:

Zwierzęta, których okres używania jako hodowlanych jest dłuższy niż rok zalicza się do środków trwałych, aczkolwiek nie jest to jedyne kryterium. Na mocy art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości oraz MSR 41, należy też uwzględnić przeznaczenie zwierząt do użytku na potrzeby własne, jako pociągowych lub do rozpłodu albo w celu pozyskania z nich mleka (krowy mleczne) czy wełny (owce) w okresie dłuższym niż rok. Pozostałe zwierzęta zaliczane będą do majątku obrotowego.

5. Jeśli młody rolnik będzie w przyszłości przejmował gospodarstwo w całości, a w tej chwili przejmuje część do spełnienia kryteriów naboru - czy będzie kolidowało to z przejęciem gospodarstwa w całości?

Jednym z warunków przyznania pomocy na operacje typu „Premie dla młodych rolników" w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników" jest posiadanie gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych w rozumieniu ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. z 2012 r. poz. 803) w brzmieniu obowiązującym w dniu 12 grudnia 2014 r., równej powierzchni minimalnej, którą stanowi co najmniej średnia powierzchnia gruntów rolnych w gospodarstwie rolnym w kraju, a w przypadku gdy gospodarstwo jest położone w województwie, w którym średnia powierzchnia gruntów rolnych w gospodarstwie jest niższa niż średnia powierzchnia gruntów rolnych w gospodarstwie rolnym w kraju - co najmniej średnia powierzchnia gruntów rolnych w gospodarstwie w województwie oraz nie większej niż 300 ha. Spełnienie tego warunku jest weryfikowane na etapie przyznawania pomocy, na podstawie m.in. informacji zawartych w dokumentach aplikacyjnych, przy czym przejęcie gospodarstwa wskazanego w biznesplanie powinno nastąpić najpóźniej w terminie 9 miesięcy od dnia otrzymania decyzji o przyznaniu pomocy. W takim przypadku punkty z tytułu przejmowania gospodarstwa w całości mogą być przyznane. Natomiast przepisy ww. rozporządzenia nie zabraniają powiększania gospodarstwa rolnego po otrzymaniu premii, w trakcie realizacji biznesplanu.

6. Czy będzie honorowana księgowość FADN?

Zgodnie z 19 ust. 2 lit e) ww. rozporządzenia decyzję o przyznaniu pomocy wydaje się z zastrzeżeniem dopełnienia przez beneficjenta, w terminie 9 miesięcy od dnia doręczenia tej decyzji, następujących warunków: rozpoczęcia prowadzenia ewidencji przychodów i rozchodów w gospodarstwie, najpóźniej w dniu rozpoczęcia realizacji biznesplanu, chyba że beneficjent jest zobowiązany do prowadzenia księgi przychodów i rozchodów lub księgi rachunkowej, lub ewidencji przychodów i rozchodów na podstawie odrębnych przepisów. W związku z tym, ww. warunek będzie spełniony jeżeli beneficjent prowadzi rachunkowość w ramach FADN.

7. Przy składaniu wniosku rolnik zadeklarował w biznesplanie, że uzupełni wykształcenie. Czy uzyska w tej pozycji punkt?

Zgodnie z 16 ust. 2 rozporządzenia dotyczącego „Premii dla młodych rolników", o kolejności przysługiwania pomocy decyduje suma uzyskanych punktów, przyznawanych na podstawie kryteriów wyboru, z których jedno dotyczy kwalifikacji zawodowych, o których mowa w 5 ust. 1 i w załączniku do rozporządzenia. Zgodnie z 5 ust. 1, warunek dotyczący kwalifikacji zawodowych uważa się za spełniony, jeżeli osoba fizyczna posiada kwalifikacje zawodowe. Natomiast zgodnie z 17 ust. 1, kolejność przysługiwania pomocy jest ustalana na podstawie danych i informacji zawartych we wniosku o przyznanie pomocy, dołączonych do niego dokumentach oraz kontroli administracyjnej; dokonanie przez wnioskodawcę zmian we wniosku o przyznanie pomocy lub w dołączonych do niego dokumentach po upływie 20 dni od dnia zakończenia terminu składania wniosków o przyznanie pomocy nie wpływa na kolejność przysługiwania pomocy, z wyłączeniem przypadku, gdy zmiana taka powoduje zmniejszenie liczby punktów. W związku z tym, punkty przyznaje się, jeżeli osoba fizyczna posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe.

8. Czy informacja z 6 ust. 2 pkt 2) lit. a) o udziale w szkoleniach powinna być udokumentowana, w jaki sposób i ile młody rolnik ma czasu, by złożyć stosowane dokumenty?

Zgodnie z 22 pkt 4 lit. b. rozporządzenia dotyczącego „Premii dla młodych rolników", beneficjent powinien zrealizować działania o których mowa w 6 ust. 1 pkt 5 oraz 6 ust. 2 pkt 2 w terminie przewidzianym w biznesplanie, lecz nie później niż do dnia upływu 3 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy.

Potwierdzeniem odbytego szkolenia musi być stosowny dyplom, certyfikat, świadectwo, zaświadczenie itp. Zgodnie z 23 ust. 1 oraz ust.4, dokumenty te są dołączane do wniosku o płatność drugiej raty pomocy, który składa się po realizacji biznesplanu, jednak nie później niż do dnia upływu 3 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy.

9. Jak rozumieć informacje z 6 ust. 2 pkt 2) lit. d) o prowadzeniu działań w zakresie przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie?

Na podstawie informacji zawartych na stronie internetowej ARiMR w zakładce: „Młodzi rolnicy pytają o zasady przyznawania premii w 2015 roku ARiMR odpowiada", pod pojęciem „przygotowania do sprzedaży produktów rolnych" należy rozumieć czynności lub zabiegi, które mają na celu przygotowanie plonów do sprzedaży na rynek pierwotny. Czynności przygotowujące mogą wpływać na poprawę jakości łub lepszą prezentację oferowanego produktu, jednakże nie mogą wpływać w sposób znaczący na zmianę ich charakteru. Do wyżej wymienionych czynności można zaliczyć m.in.: czyszczenie płodów rolnych, sortowanie, odkażanie, usuwanie liści, woskowanie owoców, suszenie nasion itp. Należy zaznaczyć przy tym, iż wszelkiego rodzaju zabiegi, które zmieniają charakter produktu pierwotnego, nie mogą zostać uznane za przygotowanie produktów do sprzedaży, bowiem produkt finalny jest inny niż produkt pierwotny. W takim przypadku, mówimy o „przetwarzaniu produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie".

W związku z tym, wnioskodawca może w biznesplanie wskazać działania np. zakupy inwestycyjne, dotyczące przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytworzonych we własnym gospodarstwie.

10. Co oznaczają terminy „organizacja produkcji" i „innowacyjny produkt" w 16 ust. 2 pkt 5) lit. b?

Na podstawie informacji zawartych na stronie internetowej ARiMR w zakładce: „Młodzi rolnicy pytają o zasady przyznawania premii w 2015 roku ARiMR odpowiada", działań o charakterze innowacyjnym nie można skatalogować. Zgodnie bowiem z obowiązującymi współcześnie międzynarodowymi standardami badań OECD „innowacja to wdrożenie nowego lub znacząco udoskonalonego produktu (wyrobu lub usługi) lub procesu, nowej metody marketingowej lub nowej metody organizacyjnej w praktyce gospodarczej, organizacji miejsca pracy łub stosunkach z otoczeniem". W odniesieniu do gospodarstw rolnych premiować można innowację:

• produktową - polegającą na wprowadzeniu nowego produktu czy usługi lub znaczącego ich ulepszenia w odniesieniu do cech lub przeznaczenia;
• procesową - dotycząca wprowadzenia nowych metod produkcji czy dostaw łub ich znaczącego ulepszenia;
• organizacyjną - dotyczącą wprowadzenia nowych sposobów organizacji działalności gospodarstwa, organizacji miejsca pracy czy kształtowania relacji z otoczeniem.

Należy jednak zauważyć, że zastosowanie nowoczesnej technologii (np. komputerowego sterowania klimatem w szklarni, bądź odliczania dawek pokarmowych dla zwierząt) w jednym gospodarstwie może zostać uznane za innowacyjne, podczas gdy te same technologie stosowane od pewnego czasu w innym gospodarstwie innowacją już nie będą. Zatem punkty w tym obszarze nadawane będą w sposób zindywidualizowany, po dogłębnej analizie biznesplanu oraz zasobów przedstawionego w nim gospodarstwa. Podobnie jest z innowacyjnością w zakresie postępu biologicznego. W gospodarstwie stosującym już od pewnego czasu nowoczesne odmiany zbóż nie ma mowy o innowacyjności, natomiast rolnik zamierzający dopiero wprowadzić uprawę takich odmian otrzyma punkt za innowacyjność z tytułu postępu biologicznego.