W dniach 16-17 kwietnia w Warszawie odbyło się II Krajowe
Forum Wodne. W konferencji poświęconej wdrażaniu w Polsce Ramowej Dyrektywie
Wodnej oraz procesowi szeroko zakrojonych konsultacji społecznych w tej sprawie
wzięli udział przedstawiciele wielu instytucji, zarówno państwowych jak i
społecznych, związanych z gospodarką wodną w Polsce na różnym szczeblu. Gospodarowanie
wodą to niezwykle ważny czynnik również w kontekście produkcji rolnej, dlatego w
spotkaniu uczestniczył także przedstawiciel Krajowej Rady Izb Rolniczych.
Pierwszy dzień obrad podzielony został na część referatową oraz pracę w grupach dyskusyjnych dotyczących zagadnień ilościowych i jakościowych wód powierzchniowych i podziemnych, morfologii wód naturalnych i użytkowania zlewni, a także zjawisk ekstremalnych tj. wezbrań powodziowych oraz suszy hydrologicznej. W pierwszej części uczestnicy mieli okazję wysłuchać wystąpień na następujące tematy:
- Rola Krajowego Forum Wodnego w kontekście przyszłych działań planistycznych i konsultacyjnych
- Stan zaawansowania prac nad opracowaniem planów gospodarowania wodami
- Wnioski z I tury konsultacji społecznych w kontekście procesu planowania gospodarowania wodami
- Planowanie gospodarowania wodami a plany zagospodarowania przestrzennego kraju i regionów
- Przegląd Istotnych Problemów gospodarki wodnej dla obszarów dorzeczy w Polsce
Drugi dzień Krajowego Forum Wodnego był okazją do podsumowań dyskusji, jakie miały miejsce dzień wcześniej w grupach tematycznych. Wnioski uczestników obrad zostały zebrane przez moderatorów poszczególnych bloków, a następnie przedstawione wszystkim partycypującym w spotkaniu w celu dalszego ich omówienia. Są one bezpośrednim odniesieniem do dokumentu „Przegląd istotnych problemów gospodarki wodnej dla obszarów dorzeczy” opracowanego przez KZGW oraz Ministerstwo Środowiska. Oto wnioski dotyczące rolnictwa w kontekście gospodarowania wodami w Polsce:
- zastanawiano się nad formami pomocy dla rolników, którzy powinni ograniczać nawożenie ze względu na zagrożenie zanieczyszczenia zlewni
- kwestia rozwoju sieci melioracyjnej na obszarach wiejskich w celu zwiększenia retencji gruntów rolnych, a w konsekwencji czego zachowany zostałby ich potencjał rolniczy oraz skutecznie przeciwdziałało by to występowaniu zjawiska suszy hydrologicznej
- monitoring zanieczyszczeń pochodzących z rolnictwa – powinien zostać udoskonalony oraz brany pod uwagę przy wyliczeniach ogólnego bilansu zanieczyszczeń przemieszczających się do wód
- problem niedostatecznej sanitacji obszarów wiejskich
- odprowadzanie zanieczyszczeń ze stawów rybnych – uznano, że kwestia ta wymaga większych badań, rewizji wymagają rozwiązania stosowane w chowie ryb karpiowatych (???)
- konieczność przywrócenia i kontynuacji programów tzw. małej retencji oraz rozwój stałego monitoringu suszy hydrologicznej
- konieczność rozwiązania zbyt licznej w wielu regionach populacji bobrów – należałoby uznać je za zwierzęta łowne lub przeprowadzić program odławiania ich na terenach tam, wałów i obiektów hudrotechnicznych
Polska jako Państwo Członkowskie Unii Europejskiej zobowiązała się do wdrożenia działań zmierzających do osiągnięcia do roku 2015 dobrego stanu wszystkich wód i środowiska wodnego w Polsce. Dnia 23 października 2000r. Parlament Europejski i Rada uchwaliły Ramową Dyrektywę Wodną 2000/60/WE (RDW) ustanawiającą ramy wspólnotowego działania w dziedzinie gospodarki wodnej. Określa ona jednak tylko ogólne ramy planowania gospodarowania wodami. Rzeczywisty proces planowania musi odbywać się na poziomie kraju członkowskiego. Dlatego też w Polsce działania na rzecz ochrony i poprawy stanu wód a także promujące zrównoważone korzystanie z wód zgodnie z RDW zostały objęte ustawą Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001r.
Planowanie w gospodarowaniu wodami a udział społeczeństwa
Prawo wodne realizując zapisy Ramowej Dyrektywy
Wodnej 2000/60/WE (RDW) mówi o trzech formach udziału społeczeństwa:
informowaniu społeczeństwa o poszczególnych etapach tworzenia planów
gospodarowania wodami, konsultacjach społecznych oraz aktywnym zaangażowaniu w
proces planowania na poszczególnych jego etapach.
W Ramowej Dyrektywie Wodnej udział społeczeństwa zajmuje wysokie miejsce w
hierarchii wartości. Informacja, konsultacja i włączenie szerokich kręgów
społecznych w proces planowania, postrzegane są tu jako istotne czynniki
powodzenia realizacji celów RDW. Osiągnięciu dobrego stanu wód służyć będą plany
gospodarowania wodami opracowywane dla każdego obszaru dorzecza. Plany
gospodarowania wodami będą stanowiły podstawę podejmowania decyzji mających
wpływ na stan zasobów wodnych oraz zasady gospodarowania wodami w przyszłości.
Działania opisane w planach gospodarowania wodami wpływać będą na warunki
rozwoju społeczno-gospodarczego na obszarze całego kraju.
Aby zapewnić uczestnictwo społeczeństwa, w sporządzaniu i aktualizowaniu planów
gospodarowania dorzeczami, opinia publiczna powinna być we właściwy sposób
informowana i włączana w planowane przedsięwzięcia, jeszcze zanim zapadną
ostateczne decyzje co do niezbędnych działań.
Dlatego też w Polsce w procesie konsultacji społecznych Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej trzykrotnie odwołuje się do opinii społeczeństwa w okresach:
- 22 grudnia 2006 – 22 czerwca 2007 – w sprawie "Harmonogramu i programu prac związanych ze sporządzaniem planów gospodarowania wodami dla obszarów dorzeczy wraz z zestawieniem działań, które należy wprowadzić w drodze konsultacji",
- 22 grudnia 2007 – 22 czerwca 2008 – w kwestii "Przeglądu istotnych problemów gospodarki wodnej dla obszaru dorzecza"
- 22 grudnia 2008 – 22 czerwca 2009 - w zakresie "Projektu planu gospodarowania wodami w obszarze dorzecza".
Obecnie od 22 grudnia 2007 roku trwa już druga tura konsultacji społecznych. Najlepszą formą dialogu społecznego są spotkania bezpośrednie ze społeczeństwem. Zrodziła się wiec idea Krajowego Forum Wodnego (KFW) jako istotnej płaszczyzny wymiany poglądów na kluczowe tematy związane z zarządzaniem zasobami wodnymi oraz wypracowaniem kompromisowych rozwiązań. Pierwsze spotkanie KFW miało miejsce w kwietniu 2007 r. w okresie przeprowadzania pierwszego etapu konsultacji społecznych w zakresie „Harmonogramu i programu prac związanych ze sporządzeniem planów gospodarowania wodami dla obszarów dorzeczy wraz z zestawieniem działań, które należy przeprowadzić w drodze konsultacji”.
