W dniu 30
kwietnia br., na stronach Ministerstwa Środowiska w trybie konsultacji
społecznych ukazała się projekt założeń do ustawy o przeciwdziałaniu uciążliwości zapachowej. Krajowa Rada Izb Rolniczych wyraża dezaprobatę
wobec brzmienia założeń w/w projektu ustawy oraz zwraca się z wnioskiem o
włączenie w proces tworzenia powyższych przepisów prawa przedstawicieli
samorządu rolniczego lub zaprzestanie prac nad powyższym aktem prawnym jako
rażąco krzywdzącego producentów rolnych.
Przedstawione w projekcie założenia dotyczą uciążliwości zapachowej w tym sposobu ich identyfikacji i systemu określenia poziomu uciążliwości, w rażący sposób uderzają w producentów rolnych oraz w bezpieczeństwo produkcji i dostaw krajowej żywności w Polsce. Jak przedstawiono w dokumencie uciążliwość zapachowa oraz jej poziom zostanie określona w oparciu o subiektywne odczucia osób wchodzących w skład wyspecjalizowanych zespołów Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska. Identyfikacja stężenia zapachowego zostanie przeprowadzona metodą olfaktometrii dynamicznej - czyli metodą, w której węch pełni funkcję przyrządu pomiarowego. Tak sformułowane przepisy umożliwiają dowolną interpretację powyższych zjawisk, co może skutkować dotkliwymi karami dla producentów rolnych. W przypadku podmiotów prowadzących działalność, projektodawca zakłada kary za niedostosowanie swojej produkcji na poziomie od 500 zł do 1000 zł za dzień zwłoki w usunięciu źródła dotkliwego zapachu wskazanego w decyzji administracyjnej. Tak wysoki poziom kar nałożony na producenta w oparciu o subiektywne odczucia może doprowadzić do zachwiania bezpieczeństwa dostaw żywności z produkcji krajowej w Polsce. Należy mieć na uwadze, że w wielu przypadkach może dochodzić do zgłoszeń uciążliwości zapachowej np. wobec producenta rolnego stosującego nawożenie organiczne lub funkcjonującej piekarni bądź innego zakładu produkującego żywność w bezpośrednim sąsiedztwie terenów mieszkaniowych.
Ponadto należy wskazać, że Prawo Unii Europejskiej nie posiada odpowiednika projektowanego aktu prawnego. Powyższą kwestię regulują odrębne przepisy wykonawczych aktów prawnych z zakresu społecznej przestrzeni, jaką jest środowisko, aglomeracje miejskie czy rolnictwo. W Polsce jak wskazuje powyższy projekt kwestie uciążliwości zapachowej w pośredni sposób regulują przepisy takich aktów prawnych jak:
- Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. oraz 7 aktów wykonawczych w postaci rozporządzeń Ministra Środowiska.
- Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
- Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu wraz z rozporządzeniem Ministra Środowiska.
- Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane wraz z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 7 października 1997 r. oraz Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005r.
Na poziomie wspólnotowym powyższą kwestię reguluje norma EN 13725:2003 oraz 9 stosownych dyrektyw pośrednio odpowiadających za przepisy z zakresu, jakości powietrza i zarządzania, jakością powietrza.
Ponadto ustawodawca wskazuje na potrzebę rozwoju turystyki w regionach produkcji żywności o charakterze zapachowoczynnym tj. mleczarni, piekarni, cukrowni, gorzelni, ubojni, garbarni, ferm trzody chlewnej, drobiu a nawet stacji paliw czy zakładów chemicznych. W oparciu o przedstawiony pogląd nasuwa się pytanie czy w opinii Pana Ministra turystyka ma stać się substytutem żywności. W opinii samorządu rolniczego projektowane założenia powyższego aktu prawnego są nieodpowiednie.
Absolutnie nie do przyjęcia jest przytoczona argumentacja wskazująca, jako priorytet rozwój turystyki w regionach produkcji żywności i przemysłu. Ustawodawca definiuje pojęcie „Uciążliwości zapachowej" jako - substancji zapachowej złowonnej, odorowej, zapachowoczynnej wywołującej dyskomfort, subiektywnie odczuwany przez człowieka w sferze fizycznej i psychicznej.
Projektowany akt prawny poza rolnictwem oddziaływać będzie na podmioty z branży przemysłu spożywczego, paszowego, utylizacji odpadów, oczyszczalni ścieków oraz sektora energetycznego - biogazownii rolniczych itp. Tak rozległy obszar oddziaływania ściśle dotyczący produkcji żywności nie może funkcjonować w oparciu o tak nieprecyzyjne definicje i subiektywne odczucia dot. zasad pomiaru i oceny.
Należy również zwrócić uwagę, że wszelkie dodatkowe koszty a w tym przypadku dotkliwe kary mogą przyczynić się do podwyższenia kosztów działalności, odejście od produkcji rolnej, likwidacji zakładów i miejsc pracy a w efekcie zwiększenia cen żywności.
Ustawodawca z góry zakłada, że wielu uciążliwych zapachów nie można wyeliminować, co może mieć miejsce np. w przypadku nawożenia organicznego gruntów rolnych lub przeprowadzenia oprysku roślin preparatami chemicznymi, w związku z powyższym zakłada, że stworzony system nadzoru i kontroli w znacznym stopniu finansowany będzie z opłat za nieterminowe realizowanie decyzji ustalającej sposoby i terminy wyeliminowania bądź ograniczenia uciążliwości zapachowej. W przypadku ograniczenia uciążliwości zapachowej ustawodawca nie przedstawia metod oceny i pomiaru wskazującego na określenie poziomu zmniejszenia uciążliwości zapachowej w stosunku do stanu pierwotnego - w projekcie wskazuje jedynie wyeliminowanie całkowite uciążliwości zapachowej, jako wypełnienie decyzji administracyjnej.
Mając na względzie wymogi, którym obecnie podlegają rolnicy z zakresu produkcji, ochrony środowiska czy Zasad Wzajemnej Zgodności - Zarząd KRIR zwrócił się do Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Gospodarki Waldemara Pawlaka, Ministra Środowiska Andrzeja Kraszewskiego, Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marka Sawickiego z wnioskiem o włączenie w proces tworzenia powyższych przepisów prawa przedstawicieli samorządu rolniczego lub zaprzestanie prac nad powyższym aktem prawnym jako rażąco krzywdzącego producentów rolnych.
