Mając na uwadze wnioski podjęte w trakcie XV Posiedzenia Krajowej Rady Izb Rolniczych III kadencji 5 listopada br. Zarząd KRIR wystosował do Wiceprezesa Rady Ministrów i Ministra Gospodarki Waldemara Pawlaka wystąpienie zwracając w nim uwagę na problematyczną w opinii samorządu rolniczego, pomimo niedawnej nowelizacji ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo Energetyczne, kwestię praktycznej realizacji inwestycji związanej z budową biogazowni rolniczych oraz innych instalacji produkujących energię ze źródeł odnawialnych (OZE) w związku z procedurami przyłączania ich do sieci energetycznych obsługiwanych przez spółki dystrybucyjne.
Wspomniana powyżej nowelizacja ustawy Prawo Energetyczne, która weszła w życie z dniem 11 marca br., zakłada promowanie odnawialnych źródeł energii, do których, również powołując się na niniejszą regulację, zaliczane są biogazownie rolnicze. Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii są zobowiązane do zawierania umów o przyłączenie do sieci z podmiotami ubiegającymi się o to na zasadzie równoprawnego traktowania, jeżeli istnieją techniczne i ekonomiczne warunki takiego przyłączenia, a ubiegający się o to inwestorzy spełniają stosowne warunki. Art. 9c ust. 6a ustawy określa wręcz odbiór biogazu rolniczego jako publicznoprawny obowiązek operatora systemu dystrybucyjnego gazowego. Jednakże, praktyczna realizacja powyższych założeń, związana przede wszystkim z czasem oczekiwania oraz kosztami, powoduje znaczne ograniczenie wdrożenia idei zawartych w przygotowanym w 2009 roku przez resort gospodarki, we współpracy z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, programie „Innowacyjna Energetyka – Rolnictwo Energetyczne”.
Dotychczas, większość pozytywnie rozpatrywanych wniosków o przyłączenie energii ze źródeł odnawialnych do sieci elektroenergetycznych dotyczy projektów energetyki wiatrowej, co istotnie wpływa, z uwagi na współdzielenie dostępu do systemu, na możliwości przyłączenia biogazowni. W tym kontekście zwrócić uwagę należy również na fakt, iż już w 2003 roku Polskie Sieci Energetyczne Operator S.A., stanowiące jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, mając na uwadze ówcześnie zgłoszone plany inwestycyjne w tym zakresie, w „Studium wpływu rozwoju energetyki wiatrowej na pracę i rozwój Krajowego Systemu Elektroenergetycznego” wskazały na konieczność podjęcia istotnych działań modernizacyjnych systemu energetycznego. Czynnik ten zatem, pomimo przytoczonej na wstępie niniejszego wystąpienia nowelizacji prawa, będzie mieć kluczowe znaczenie dla praktycznego przyłączania źródeł OZE do sieci, stanowiąc tym samym naturalną barierę dla szybkiego rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce produkowanej z surowców rolnych. Biorąc zatem pod uwagę w/w konieczność spełnienia warunków ekonomicznych przedsięwzięcia związanego z przyłączeniem farmy wiatrowej powyżej 2MW określane w ekspertyzach (wykonywanych na własny koszt inwestora w porozumieniu z operatorem sieci), w których brane są pod uwagę koszty i zakres modernizacji systemu energetycznego, czynnik ten w sposób pośredni, zważywszy na powyższe, ogranicza zainteresowanie i możliwości operatorów sieci przyłączaniem biogazowni rolniczych.
Równie istotnym czynnikiem negatywnie wpływającym na tempo omawianych procedur jest konieczność dołączenia do wniosku o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej dokumentacji związanej z uzyskanymi warunkami zabudowy i zagospodarowaniem terenu przeznaczonego pod inwestycję, również w kontekście wpływu instalacji na środowisko, co w przypadku potrzeby przeprowadzenia zmian w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego wydłuża czas procedury do co najmniej 1 roku. Mając dodatkowo na względzie obligatoryjną zaliczkę, która dla typowej biogazowni rolniczej o mocy do 0,5 MW wynosi 15 tysięcy złotych (30 złotych za każdy kW zakładanej mocy instalacji), ogranicza to naturalnie zainteresowanie tego typu inwestycjami, w szczególności tych na mniejszą skalę, czyli związanymi z budową biogazowni rolniczych. Wspomniana zaliczka może co prawda ulec zwrotowi w przypadku otrzymania decyzji odmownej o przyłączeniu do sieci, jednakże w praktyce operatorzy nie są tym zainteresowani wydając decyzje pozytywne, ale na warunkach, których w praktyce nie można spełnić. Ogromne ryzyko niepowodzenia nie działa korzystnie zwłaszcza wobec indywidualnych projektów oddolnych, jakich rozwojowi służyć miały idee i cele rządowego programu promocji energii odnawialnej w naszym kraju. Duże rozczarowanie zderzeniem z tą jakże trudną rzeczywistością panuje w szczególności wśród rolników – potencjalnych, strategicznych dla taj gałęzi gospodarki producentów surowców do wytarzania tej energii, dla których miał to być sposób, wzorem Niemiec i innych krajów Unii Europejskiej, na stabilizację i przynajmniej częściową dywersyfikację uzyskiwanych z gospodarstw dochodów.
Podsumowując, Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych wniósł do Premiera Pawlaka o szczegółową analizę przedstawionego powyżej problemu i podjęcie działań, których celem będzie usprawnienie, a w przypadku biogazowni rolniczych – wręcz udrożnienie, praktycznych przyłączeń niedużych instalacji generujących energię odnawialną, stanowiących w naszym kraju ogromny i jakże niewykorzystany potencjał ekonomiczny dla rozwoju obszarów wiejskich.
