Mając na uwadze wnioski zgłaszane przez wojewódzkie izby rolnicze, jak również dyskusję członków Krajowej Rady Izb Rolniczych z Podsekretarzem Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Arturem Ławniczakiem oraz Prezesem Agencji Nieruchomości Rolnych Tomaszem Nawrockim podczas XV Posiedzenia KRIR III kadencji, 13 października br. Zarząd KRIR zwrócił się do ministra rolnictwa Marka Sawickiego z problematyczną zdaniem samorządu rolniczego kwestią zastrzegania przez ANR w umowach sprzedaży nieruchomości prawa odkupu gruntu w okresie 5 lat od jej zawarcia.
Agencja Nieruchomości Rolnych stosuje klauzulę umożliwiającą jej odkup sprzedanej uprzednio działki pomimo, iż art. 29 ust. 5 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, stanowiący podstawę prawną dla takiego postępowania, został podważony wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 marca br. i uznany jako niezgodny z art. 2, art. 21 ust. 1 oraz art. 64 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji RP.
Podczas przytoczonej dyskusji na posiedzeniu KRIR prezesi i delegaci izb rolniczych wskazywali, iż wielu rolników zainteresowanych zakupem nieruchomości z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa i powiększeniem swoich gospodarstw rezygnuje z tego typu inwestycji interpretując omawianą klauzulę jako ingerencję w prawo własności wynikające z notarialnego podpisania umowy z Agencją Nieruchomości Rolnych, chociaż decyzja taka związana jest z utratą wpłaconego w postępowaniu przetargowym wadium. Producenci, którzy decydują się na zakup ziemi pomimo takich zapisów w umowie, obawiając się faktycznego skorzystania przez ANR z przysługującego jej prawa dającego możliwość odkupu gruntów po cenie sprzedaży, ograniczają bądź wstrzymują się od nakładów związanych z odpowiednim zagospodarowaniem nieruchomości w obawie przed ich utratą. Ponieważ omawiana klauzula pojawia się zarówno w przypadku dobrych z rolniczego punktu widzenia i atrakcyjnych ze względu na położenie działek, jak również mniej korzystnie zlokalizowanych nieruchomości, jej stosowanie ogranicza zainteresowanie rolników, a tym samym spowalnia proces sprzedaży przez ANR gruntów, co kłóci się z prowadzoną obecnie przez resort rolnictwa polityką sprawnego rozdysponowania nieruchomości pozostających dotychczas w Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa.
Zgodnie z przedstawionymi przez Prezesa Tomasza Nawrockiego podczas posiedzenia KRIR wyjaśnieniami, wyrok Trybunału Konstytucyjnego zanegował omawianą procedurę, jednakże nie podważył samej instytucji odkupu sprzedanych przez ANR gruntów, dlatego zapis ten nadal stosowany jest w umowach i sporządzanych w ich konsekwencji aktach notarialnych. W opinii Krajowej Rady Izb Rolniczych kontynuowanie przez ANR tej praktyki, pomimo utraty mocy art. 29 ust. 5 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa nie powinno mieć miejsca stanowiąc zbyt daleko idącą interpretację pozostałych przepisów regulujących postępowanie z nieruchomościami ZWRSP i podważając zaufanie rolników zarówno do Agencji, jak i całego aparatu państwowego.
W związku z powyższym, Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych wniósł o weryfikację przez resort rolnictwa niniejszej kwestii. W opinii samorządu rolniczego odstąpienie przez ANR od stosowania w umowach kupna-sprzedaży omawianego zapisu przyczyni się do usprawnienia procesu zagospodarowania nieruchomości pozostających w gestii Agencji i powiększania areału gospodarstw zainteresowanych rozszerzaniem prowadzonej działalności rolniczej.
