Marzec i kwiecień to okres obfitujący w różne wydarzenia związane z rolnictwem, zarówno na szczeblu krajowym jak i międzynarodowym. Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych aktywnie uczestniczył w wielu z nich, a także był inicjatorem spotkań na wielu szczeblach instytucjonalnych, których celem było omówienie aktualnej sytuacji w rolnictwie. Szczególną uwagę zwracano przede wszystkim na kondycję ekonomiczną polskich gospodarstw rolnych, zwłaszcza w kontekście wiosennej intensyfikacji prac polowych. Marzec to również czas rozpoczęcia naboru przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wniosków rolników o płatności obszarowe. Samorząd rolniczy na bieżąco śledził ostatnie przygotowania, zarówno legislacyjne jak i logistyczne w tym zakresie, a także aktywnie włączył się do pomocy rolnikom w wypełnianiu wniosków o płatności.

Łącznie w marcu oraz kwietniu odbyło się 5 posiedzeń Zarządu KRIR.

7 marca w Ustroniu odbyło się V Posiedzenie Krajowej Rady Izb Rolniczych III kadencji. Zarząd KRIR przekazał do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi podjęte na spotkaniu uchwały:

18 marca, w ramach kontynuowania działań samorządu rolniczego w celu stabilizacji sytuacji na rynku wieprzowiny, zostało podpisane trójstronne porozumienie pomiędzy Krajową Radą Izb Rolniczych, Polskim Związkiem Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej „POLSUS” oraz firmą e-WGT Spółka Akcyjna. Porozumienie to ma na celu podejmowanie wspólnych inicjatyw w kierunku uruchomienia internetowej giełdy żywca wieprzowego, rozwoju rynku rolnego oraz tworzenia stabilnych warunków produkcji i egzystencji gospodarstw rolnych oraz zakładów przetwórstwa mięsnego w Polsce.

W związku z napływającymi do samorządu rolniczego licznymi sygnałami w sprawie problemów z przedłużaniem umów dzierżawnych z Agencją Nieruchomości Rolnych w kontekście składanych wniosków o dopłaty w ramach działań „Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) i „Programy rolnośrodowiskowy”, 27 marca Zarząd KRIR przedstawił zaistniały problem z prośbą o interwencję podczas spotkania z Sekretarzem Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi panem Kazimierzem Plocke. Efektem spotkania było wysłanie przez MRiRW pisma w tej sprawie do wszystkich oddziałów ANR.

Na podkreślenie zasługuje zorganizowane 8 kwietnia z inicjatywy Zarządu KRIR spotkanie z Wicepremierem i Ministrem Gospodarki panem Waldemarem Pawlakiem. Oprócz Zarządu KRIR w rozmowach wzięli udział przedstawiciele Krajowej Rady Drobiarstwa, Izby Zbożowo-Paszowej oraz Rady Gospodarki Żywnościowej. Celem spotkanie było omówienie pilnych zmian w ustawie o paszach.

17 kwietnia z inicjatywy Zarządu KRIR odbyło się spotkanie prezesów wojewódzkich izb rolniczych z Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi panem Markiem Sawickim. Na początku spotkania prezes KRIR Wiktor Szmulewicz przedstawił efekty wizyty studyjnej przedstawicieli samorządu rolniczego w Stanach Zjednoczonych jaka miała miejsce na przełomie marca i kwietnia. Następnie minister Sawicki wypowiedział się na temat aktualnych działań resortu rolnictwa oraz przedstawił ich dotychczasowe efekty. Spotkanie było także okazją do przedstawienia podstawowych założeń do planowanej reformy systemu ubezpieczeń społecznych rolników. Szczególne miejsce w dyskusji zajęła ponadto kwestia rozszerzenia kompetencji izb rolniczych.

24 kwietnia z inicjatywy Zarządu KRIR doszło do spotkania przedstawicieli samorządu rolniczego, Rady Gospodarki Żywnościowej i Federacji Branżowych Związków Producentów Rolnych z Sekretarzem Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Kazimierzem Plocke oraz zastępcą Głównego Lekarza Weterynarii Krzysztofem Jażdżewskim. W obradach z ramienia Zarządu KRIR uczestniczył wiceprezes Władysław Piasecki. Celem spotkania była przede wszystkim analiza bieżących problemów, na jakie napotykają zakłady przetwórcze przemysłu mięsnego oraz gospodarstwa rolne prowadzące chów i hodowlę zwierząt, w praktycznym stosowaniu przez poszczególne Powiatowe Inspektoraty Inspekcji Weterynaryjnej zasad i przepisów weterynaryjnych obowiązujących w międzynarodowym handlu produktami przetwórstwa mięsnego oraz wywozie żywych zwierząt z przeznaczeniem do uboju, dalszego tuczu lub chowu, a zwłaszcza barier weterynaryjnych i administracyjnych w eksporcie tych towarów na Ukrainę.

Ważnym elementem działalności Zarządu KRIR w omawianym okresie sprawozdawczym była współpraca zagraniczna i rozwój kontaktów międzynarodowych samorządu rolniczego.

20 marca prezes Zarządu KRIR pan Wiktor Szmulewicz uczestniczył w międzynarodowej konferencji zorganizowanej w siedzibie Ministerstwa Gospodarki poświęconej możliwościom powołania Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi Ukraińskiej (EFURD), który funkcjonowałby w oparciu o doświadczenia Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej. Na spotkaniu obecni byli również przedstawiciele Krajowej Izby Rolniczej Ukrainy. Rozmowy zakończone zostały podpisaniem stosownego memorandum. Jeden z punktów porozumienia dotyczy wspólnych inicjatyw wspierających powołanie samorządu rolniczego na Ukrainie, którego głównym partnerem współpracy w zakresie EFURD ma być Krajowa Rada Izb Rolniczych.

27 marca Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych spotkał się z przedstawicielami malezyjskiej organizacji rządowej MATRADE, której celem jest rozwijanie zagranicznych kontaktów handlowych, promocja importu, eksportu i inwestycji zagranicznych. Malezja jest zainteresowana importem polskich produktów mleczarskich oraz owoców, natomiast głównym produktem eksportowym tego kraju są owoce tropikalne i olej palmowy. Szczegóły dotyczące możliwości nawiązania współpracy handlowej w zakresie artykułów rolno-spożywczych będą omawiane podczas planowanego na czerwiec przyjazdu do Polski misji handlowej z Malezji. Kontakty handlowe mogą być niezwykle istotne z uwagi na silną pozycję tego kraju w regionie Azji południowo-wschodnie, a zwłaszcza państw organizacji AFTA (rynek zbytu dla 500 mln ludności). W przyszłym roku organizacja MATRADE planuje uruchomienie w Warszawie swojego przedstawicielstwa.

W dniach 29 marzec - 6 kwiecień odbyła się wizyta studyjna prezesów izb rolniczych w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Organizatorem tego wydarzenia było Biuro Zarządu KRIR oraz Ambasada USA w Warszawie. Wizyta składała się z 2 części. Pierwsza z nich obejmowała szereg spotkań tematycznych w Waszyngtonie m. in. z przedstawicielami Departamentu Rolnictwa, Krajowej Rady Spółdzielni Rolniczych oraz Biura Federacji Gospodarstw Amerykańskich. W dalszej kolejności, korzystając z zaproszenia uniwersytetów stanowych, delegacja KRIR podzielona na 3 grupy miała okazję do praktycznego przyjrzenia się amerykańskiemu rolnictwu wizytując farmy w 3 stanach: Illinois, Iowa oraz Pensylwanii. Głównymi tematami spotkań, jakie miały miejsce w poszczególnych stanach to produkcja zwierzęca tj. bydła mięsnego i trzody chlewnej, produkcja roślinna, w szczególności genetycznie modyfikowanej kukurydzy oraz soi, organizacja doradztwa rolniczego oraz funkcjonowanie spółdzielczości rolniczej.

W dniach 10-11 kwietnia odbyło się już trzecie w tym roku posiedzenie Prezydium COPA, w którym po raz kolejny udział wzięli przedstawiciele Krajowej Rady Izb Rolniczych z prezesem Wiktorem Szmulewiczem na czele. Głównymi tematami obrad były postępy negocjacji na forum Światowej Organizacji Handlu, rewizja budżetu Unii Europejskiej na lata 2008/2009, a także Wspólna Polityka Rolna po 2013 roku. Pierwszego dnia posiedzenia szczegółowo omówiono wyniki finansowe COPA oraz realizację budżetu za 2007 rok. Przedstawiono szczegółowy raport wpływów oraz wydatków, z którego wynika, że poprzedni rok został zamknięty z ponad 40% wzrostem rezerw finansowych organizacji. W drugiej części spotkania 10 kwietnia miała miejsce dyskusja z zaproszoną na posiedzenie delegacją przedstawicieli japońskiej organizacji rolniczej ZA JANCHU, której przewodniczący przedstawił opinię na temat toczących się negocjacji w ramach Światowej Organizacji Handlu. Dyskusję zakończono przyjęciem wspólnej deklaracji COPA-COGECA i JA ZENCHU. W trakcie omawiania projektu stanowiska COPA-COGECA w sprawie przeglądu budżetu Unii Europejskiej na lata 2008/2009 prezes KRIR Wiktor Szmulewicz w swoim wystąpieniu podkreślił, iż prawidłowa realizacja Wspólnej Polityki Rolnej nie może opierać się na poszczególnych budżetach krajów członkowskich, dlatego nie może mieć miejsca renacjonalizacja finansowania jej narzędzi. Szczególnie istotne jest to dla państw nowej „12”, które nie będą w stanie udźwignąć finansowo WPR, przez co pogłębione zostaną różnice, jakie występują obecnie pomiędzy starą „15”, a nowymi członkami UE. Wiktor Szmulewicz stwierdził, że jest to obecnie podstawowy problem w jednolitości Unii Europejskiej, dlatego należałoby się skupić nad wypracowaniem rozwiązań umożliwiających ekonomiczne ujednolicenie Wspólnoty. Konsekwencją tego będzie „jeden głos” całej Europy na forum globalnym. Jak podkreślił – jest to szczególnie ważne mając na uwadze toczące się obecnie negocjacje na forum Światowej Organizacji Handlu.

W dniach 15 - 16 kwietnia wiceprezes KRIR Władysław Piasecki reprezentował samorząd rolniczy podczas 31 spotkania przedstawicieli izb rolniczych państw grupy wyszehradzkiej, które odbyło się w Levocy na Słowacji. Głównymi tematami rozmów przedstawicieli rolników ze Słowacji, Polski, Węgier i Czech był przegląd reformy Wspólnej Polityki Rolnej („Health check”) i rewizja budżetu UE na lata 2008-09, a także kwestie sprzedaży gruntów rolnych w krajach V4 podmiotom zagranicznym. We wspólnym komunikacie podpisanym na zakończenie obrad wskazano między innymi na konieczność wprowadzenia możliwości przedłużenia stosowania systemu SAPS w nowych państwach członkowskich UE do 2013 roku, utrzymania mechanizmów interwencyjnych na rynku zbóż, stopniowego wprowadzania w państwach V-4 wymogów cross-compliance oraz wypracowania europejskiego modelu zarządzania kryzysowego jako mechanizmu finansowanego również z budżetu wspólnotowego. Uczestnicy spotkania zwrócili również uwagę na niewystarczające regulacje prawne w poszczególnych państwach w zakresie zabezpieczenia dzierżaw i sprzedaży gruntów rolnych.

W okresie sprawozdawczym przedstawiciele Zarządu KRIR uczestniczyli ponadto w wielu innych wydarzeniach z zakresu rolnictwa i rozwoju wsi:

W omawianym okresie Zarząd KRIR występował ponadto w różnych tematach dotyczących zarówno otrzymywanych do zaopiniowania projektów aktów prawnych jak i analizując aktualne problemy w sektorze rolnym.

5 marca, popierając wnioski wojewódzkich izb rolniczych, Zarząd KRIR zwrócił się do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi z wnioskiem w sprawie rozszerzenia wykazu gatunków roślin uprawnych, do których przysługuje dopłata z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany, określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów w niniejszej sprawie z dnia 13 marca 2007 roku (Dz. U. Nr 46, poz. 300), o kukurydzę i rzepak. Gatunki te charakteryzuje rosnące znaczenie gospodarcze wyrażające się rokrocznym wzrostem powierzchni zasiewów oraz nowymi tendencjami rynkowymi użytkowania plonów tych roślin, co zaś powoduje konieczność zabezpieczenia odpowiedniej ilości materiału siewnego najwyższej jakości.

12 marca Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych zwrócił się do resortu rolnictwa z wnioskiem o przygotowanie i udostępnienie przez MRiRW szczegółowej listy działań, których realizacja możliwa jest w oparciu o pomoc udzielaną na zasadach de minimis. Otrzymana odpowiedź resortu rolnictwa została przesłana do wszystkich izb rolniczych i zamieszczona na stronie internetowej KRIR.

17 marca Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych zwrócił się z wnioskiem do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju dotyczącym przywrócenia przepisów obowiązujących przed dniem 1 stycznia 2008 roku określających podstawę wymiaru składki miesięcznej ubezpieczenia zdrowotnego rolników prowadzących działy specjalne produkcji rolnej. Zdaniem samorządu rolniczego wprowadzona w życie z dniem 1 stycznia 2008 roku tak drastyczna zmiana podstawy wymiaru składki nie ma żadnego uzasadnienia. Reakcją resortu rolnictwa na pismo KRIR było przekazanie sprawy do Ministra Zdrowia pani Ewy Kopacz z prośbą o zajęcie stanowiska i odniesienie się do argumentów przedstawionych przez samorząd rolniczy wraz z rozważeniem możliwości złagodzenia omawianej regulacji.

18 marca, w związku z utrzymującą się od dłuższego czasu niekorzystną sytuacją ekonomiczną w rolnictwie, mając w szczególności na względzie rynek trzody chlewnej, a także w związku z podwyżkami cen podstawowych środków produkcji rolnej, Zarząd KRIR zwrócił się do resortu rolnictwa z wnioskiem o rozważanie możliwości oddzielenia wypłat dla rolników z tytułu płatności do gruntów rolnych od płatności cukrowej oraz środków przyznawanych w ramach wsparcia prowadzenia działalności rolniczej na terenach ONW za 2007 rok, co pozwoliłoby na przyspieszenie przekazania środków z tytułu jednolitej płatności obszarowej i płatności uzupełniających. Jednocześnie, jeżeli uwarunkowania legislacyjne uniemożliwiałyby oddzielenie tych płatności od siebie, Zarząd KRIR zasugerował podjęcie działań, które umożliwią wcześniejsze niż termin przewidziany ustawowo wypłacenie rolnikom wszystkich przyznanych płatności obszarowych. W odpowiedzi MRiRW zapewniło o dołożeniu wszelkich starań, aby płatności bezpośrednie były terminowo realizowane wraz z szerokim wyjaśnieniem sytuacji dotyczącej zaległych płatności cukrowych.

18 marca, nawiązując do ustaleń podczas spotkań z ministrem rolnictwa Markiem Sawickim oraz Podsekretarzem Stanu resortu rolnictwa Arturem Ławniczakiem, a także odnosząc się do wcześniejszej korespondencji samorządu rolniczego w sprawie przyszłego kształtu doradztwa rolniczego w Polsce, Zarządu KRIR pisemnie podtrzymał wolę oraz gotowość przejęcia przez izby rolnicze realizacji doradztwa rolniczego w formie zadania zleconego z zakresu administracji rządowej. Jednocześnie po raz kolejny zawnioskowano o powołanie zespołu roboczego, którego celem będzie przygotowanie propozycji zmian legislacyjnych w tym zakresie.

19 marca Zarząd KRIR zwrócił się do Ministerstwa Skarbu o nie wyrażenie zgody na dalszą redukcję kwot produkcyjnych cukru w Polsce. Zdaniem samorządu rolniczego dalsza redukcja kwoty cukrowej przyznanej Polsce spowoduje, że nasz kraj stanie się importerem cukru zależnym od innych państw, a także w sposób bezpośredni wpłynie na zmniejszenie areału uprawowego buraka cukrowego będącego, z punktu widzenia prowadzenia zrównoważonego rolnictwa, niezwykle istotną rośliną w płodozmianie oraz spowoduje zamykanie kolejnych cukrowni. Wystąpienie przekazane zostało również przekazane do wiadomości Wicepremiera i Ministra Gospodarki pana Waldemara Pawlaka oraz Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi pana Marka Sawickiego.

27 marca Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych zwrócił się z wnioskiem do MRiRW o rozważanie możliwości uruchomienia, w ramach realizowanej przez podległą resortowi rolnictwa Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa pomocy krajowej, specjalnej linii gwarancji kredytowych i poręczeń spłaty kredytów inwestycyjnych dla grup producentów rolnych na zakup akcji i udziałów zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego. Wprowadzenie takiej pomocy byłoby, kolejną po już istniejących formach tego typu wsparcia, realizacją przez Agencję rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 1996 roku w sprawie szczegółowych kierunków działań ARiMR oraz sposobów ich realizacji (Dz. U. Nr 16, poz. 82 z późn. zm.), w szczególności §1 oraz 3 tego aktu, oraz w sposób znaczący mogłoby przyczynić się do wzrostu dochodowości właścicieli gospodarstw rolnych zrzeszonych w grupach producenckich. Obecnie bowiem, w wielu przypadkach rolnicy będąc uzależnieni od zakładów przetwórczych, zwłaszcza dużych holdingów, nie są w stanie bronić swoich interesów czego konsekwencją jest sztuczne obniżanie cen za produkty rolne oraz wyznaczanie przez przetwórców długoterminowych wypłat za dostarczone surowce. Uaktywnienie proponowanej przez nas formy pomocy dla grup producenckich byłoby wyraźnym impulsem dla uporządkowania rynku rolnego na poziomie dostawca-przetwórca. W odpowiedzi na wniosek KRIR resort rolnictwa wyjaśnił, iż w świetle obecnie obowiązujących przepisów brak jest możliwości udzielania ze środków publicznych pomocy na inwestycje kapitałowe, w tym na zakup akcji lub udziałów zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego. W związku z taką odpowiedzią Zarząd będzie podejmował dalsze działania w tym zakresie.

27 marca Zarząd KRIR wystąpił z wnioskiem do ministra rolnictwa pana Marka Sawickiego o zmianę przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników w zakresie rozszerzenia składu Rady Ubezpieczenia Społecznego Rolników o przedstawicieli samorządu rolniczego. W odpowiedzi MRiRW wyjaśniło, że uwaga KRIR zostanie rozważona przy ewentualnej przyszłej nowelizacji w/w aktu prawnego.

10 kwietnia Zarząd KRIR zwrócił się do Podsekretarza Stanu resortu rolnictwa pana Artura Ławniczaka z wnioskiem o pilne rozważenie możliwości przesunięcia terminu realizacji przez podległe mu w ramach zakresu obowiązków Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie szkoleń internetowych dla doradców rolnośrodowiskowych realizowanych w ramach projektu „Promocja i informacja o działaniu Osi 2 - Program rolnośrodowiskowy” z PROW 2007-2013. Wystąpienie podyktowane było faktem, iż większość doradców aktywnie angażuje się w omawianym okresie w pomoc rolnikom w wypełnianiu wniosków o płatności obszarowe, co w znacznym stopniu uniemożliwia systematyczną pracę w modułach szkoleniowych przewidzianych na przełom kwietnia i maja br.

17 kwietnia, zgodnie z podjętą na marcowym posiedzeniu KRIR Uchwałą Nr 2/2008 przedstawiciele Zarządu KRIR w osobach prezesa Wiktora Szmulewicza oraz Zenona Bistrama podpisali porozumienie o współpracy samorządu rolniczego z Polskim Zrzeszeniem Producentów Bydła Mięsnego. Celem niniejszego porozumienia jest podejmowanie wspólnych działań, w szczególności w obszarze współpracy zagranicznej oraz wypracowywanie wspólnych opinii i analiz dotyczących sektora bydła mięsnego oraz rynku wołowiny.

23 kwietnia, nawiązując do rozmów podczas V Posiedzenia Krajowej Rady Izb Rolniczych III kadencji z Prezesem Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i przedstawionej wówczas propozycji bezpośredniego udziału samorządu rolniczego w koordynacji działalności Centrów Rehabilitacji Rolników Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Zarząd KRIR zwrócił się z pisemną prośbą o przedstawienie wykazu tych Centrów, w których istnieje możliwość zasiadania przedstawicieli izb rolniczych w radach społecznych zakładów.

23 kwietnia Zarząd KRIR zwrócił się do ministra rolnictwa z wnioskiem o pilne podjęcie działań w celu zmiany przepisów art. 6 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 marca 2008 roku w sprawie rodzajów roślin objętych płatnością uzupełniającą oraz szczegółowych warunków i trybu przyznawania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego regulującego możliwość uzyskania płatności zwierzęcej przez rolnika, który nie występował uprzednio z wnioskiem o przyznanie jednolitej płatności obszarowej lub płatności uzupełniającej. Zgodnie z przytoczonym artykułem rolnik, który wcześniej nie ubiegał się o płatności bezpośrednie oraz nie posiadał zwierząt gospodarskich w okresie od dnia 1 kwietnia 2005 do 31 marca 2006, może ubiegać się o płatność zwierzęcą w przypadku gdy był posiadaczem bydła, owiec, kóz lub koni w okresie od dnia 15 września roku poprzedzającego złożenie stosownego wniosku do dnia 14 marca roku złożenia tego wniosku. Jak pokazują przypadki zgłaszane do samorządu rolniczego, przepis ten jest niezwykle krzywdzący dla osób rozpoczynających działalność rolniczą, zwłaszcza młodych rolników, którzy przejęli gospodarstwa wraz ze zwierzętami w innym okresie niż wymieniony powyżej i w opinii Zarządu KRIR nie znajduje żadnego uzasadnienia dla pozostawienia go w takiej formie. Stanowi on bowiem znaczne ograniczenie dla procesu przejmowania gospodarstw z trwałymi użytkami zielonymi nastawionych na produkcję zwierzęcą przez osoby, które zdecydowały się na rozpoczęcie działalności rolniczej. Mając ponadto na uwadze okres przyjmowania przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wniosków o płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego trwający do 15 maja, zdaniem samorządu rolniczego omawiany przepis nie koresponduje w jakikolwiek sposób z pozostałymi regulacjami w tej kwestii.

W omawianym okresie sprawozdawczym Zarząd KRIR otrzymał do zaopiniowania 36 projektów aktów prawnych (wykaz w załączeniu). Biuro Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych przekazywało bieżące informacje o pracach Zarządu do wszystkich izb rolniczych, jak również informacje i materiały, uzyskiwane w instytucjach działających w obszarze rolnictwa.

wykaz aktów prawnych otrzymanych do zaopiniowania w okresie marzec-kwiecień 2008r.