10-11 lutego 2025 roku w Falentach odbyło się spotkanie przedstawicieli izb rolniczych krajów Grupy Wyszehradzkiej (V4), wzbogacone o udział delegacji litewskiej. Wydarzenie to stanowiło okazję do omówienia wyzwań stojących przed rolnictwem w Europie Środkowo-Wschodniej oraz do wypracowania wspólnego stanowiska wobec polityki Unii Europejskiej w sektorze rolnictwa.

Priorytety polskiej prezydencji i współpraca w ramach V4

Podczas spotkania Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Czesław Siekierski, przedstawił priorytety polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Wśród kluczowych tematów znalazły się bezpieczeństwo żywnościowe, uproszczenie Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) oraz wzmocnienie pozycji rolników w łańcuchu dostaw żywności.

Przedstawiciele izb rolniczych V4 podkreślili konieczność ściślejszej współpracy na forum COPA-COGECA oraz koordynacji działań w zakresie polityki handlowej UE, szczególnie w odniesieniu do umów z krajami trzecimi. Ważnym postulatem było także zwiększenie reprezentacji rolnictwa środkowoeuropejskiego w nowo utworzonej Radzie ds. Rolnictwa i Żywności przy Komisji Europejskiej.

Kryzys w rolnictwie a przedłużenie Tymczasowych Ram Kryzysowych

Podczas obrad w Falentach omówiono także skutki wygaśnięcia z dniem 31 grudnia 2024 roku Tymczasowych Ram Kryzysowych i Transformacyjnych (Temporary Crisis and Transition Framework – TCF) dotyczących pomocy państwa w związku z wojną na Ukrainie.

W liście skierowanym do Przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen, przedstawiciele izb rolniczych Polski, Czech, Węgier i Słowacji wezwali do przedłużenia tego instrumentu. Argumentowano, że przesłanki, które uzasadniały jego wprowadzenie w latach 2022–2024, pozostają aktualne – nadal utrzymują się wysokie koszty energii, nawozów i pasz, a import produktów rolnych z Ukrainy destabilizuje rynek UE.

Sygnatariusze listu podkreślili, że bez dalszego wsparcia rolnicy z Europy Środkowej znajdą się w jeszcze trudniejszej sytuacji, co może prowadzić do upadku wielu gospodarstw i spadku produkcji żywności w UE.

Handel z Ukrainą i Mercosurem – rosnące zagrożenie dla europejskiego rolnictwa

Kolejnym istotnym punktem obrad były relacje handlowe UE z Ukrainą oraz krajami Mercosuru. Podkreślono, że dalsza liberalizacja handlu z Ukrainą może doprowadzić do destabilizacji unijnego rynku rolnego. W związku z tym przedstawiciele V4 zaapelowali o przywrócenie warunków handlowych sprzed wybuchu wojny, co ograniczyłoby masowy import towarów rolnych pochodzących spoza UE.

Jeśli chodzi o umowę handlową UE-Mercosur, uczestnicy spotkania podkreślili, że brak kontroli nad warunkami produkcji w Ameryce Południowej stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa żywnościowego i konkurencyjności unijnych rolników. Zaapelowano o wdrożenie mechanizmów ochronnych oraz egzekwowanie zasady wzajemności w standardach produkcji.

Europejska inicjatywa obywatelska „STOP FAKE FOOD”

Wśród tematów dyskusji znalazła się również europejska inicjatywa obywatelska „STOP FAKE FOOD: ORIGIN ON LABEL”, której celem jest wprowadzenie obowiązku oznaczania kraju pochodzenia wszystkich produktów spożywczych. Uczestnicy spotkania zobowiązali się do aktywnego wsparcia tej inicjatywy, wskazując, że jest to kluczowe dla ochrony konsumentów oraz wzmocnienia pozycji lokalnych producentów.

Podsumowanie i dalsze działania

Podczas spotkania wypracowano wspólne stanowisko w kluczowych kwestiach polityki rolnej UE. Izby rolnicze V4 zobowiązały się do dalszej współpracy w zakresie monitorowania sytuacji na rynku rolnym, koordynacji działań na forum europejskim oraz kontynuowania dialogu z Komisją Europejską.