W związku z konsultacjami społecznymi poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw, pismem KRIR z dnia 30 czerwca 2025 r., przedstawiono następujące uwagi samorządu rolniczego.

1. Instytucja odpowiedzialna za szacowanie szkód i wypłatę odszkodowań

Zaproponowane w projekcie wskazanie Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR) jako organu odpowiedzialnego za szacowanie szkód wyrządzanych przez ptaki prawnie chronione, choć systematyzujące rozwiązanie, budzi wątpliwości co do efektywności całej procedury.

Uważamy, że realizacja wypłat odszkodowań powinna należeć do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR), co byłoby bardziej efektywne ze względu na jej struktury powiatowe, zasoby kadrowe i system informatyczny umożliwiający weryfikację zgłoszeń oraz przyspieszenie wypłat.

2. Zakres szkód i precyzja pojęć

Wnosimy o zmianę sformułowania „szkody na gruntach pod stawami rybnymi” na „szkody w stawach rybnych”, co precyzyjniej oddaje charakter strat.

Dodatkowo, w art. 126 ust. 1 pkt 6–11 proponuje się doprecyzowanie, że szkody dotyczą nie tylko upraw, ale również płodów rolnych – szczególnie w kontekście szkód wyrządzanych przez krukowate (np. dziurawienie folii kiszonkarskiej, psucie pryzm lub balotów).

3. Zakres podmiotowy – objęcie ptaków łownych

Postuluje się rozszerzenie zakresu ustawy także o ptaki łowne (np. krzyżówka, gęś zbożowa, łyska), obecnie wymienione jako zwierzyna drobna w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 11 marca 2005 r., za których działalność nie przysługuje odszkodowanie. Proponujemy uzupełnienie projektu o nowelizację ustawy Prawo łowieckie.

4. Udział i finasowanie przedstawicieli izb rolniczych w szacowaniu szkód

Zgodnie z nowymi zapisami, izby rolnicze zostają włączone w proces szacowania szkód. Wnosimy o doprecyzowanie źródła finansowania kosztów udziału przedstawicieli izb. Dla porównania, w szacowaniu szkód łowieckich przewidziano środki na wynagrodzenia dla przedstawicieli ośrodków doradztwa rolniczego – postulujemy analogiczne rozwiązanie dla izb rolniczych (proponowany fundusz – budżet RDOŚ lub KOWR).

Wnosimy również o wprowadzenie analogicznego rozwiązania do art. 46 ust. 8 ustawy Prawo łowieckie, że brak obecności przedstawiciela izby rolniczej nie wstrzymuje procesu szacowania szkód. Takie rozwiązanie pozwoli uniknąć paraliżu proceduralnego.

6. Metody szacowania szkód, ustalanie wysokości odszkodowania i utraconych korzyści

Doceniamy objęcie katalogu odszkodowań także utraconych korzyści. Proponujemy jednak szczegółowe doprecyzowanie w aktach wykonawczych, jakie utracone korzyści mogą być rekompensowane, w zależności od rodzaju szkód.

Wskazujemy na konieczność przygotowania metod szacowania szkód przez niezależnych ekspertów w celu zapewnienia ich rzetelności i wiarygodności.

9. Problem strat w hodowli bez znalezienia zaginionych zwierząt gospodarskich

Wnosimy także o uzupełnienie ustawy o zapisy umożliwiające odszkodowania w przypadkach zaginięcia zwierząt gospodarskich (np. cieląt, owiec) porwanych przez wilki, kiedy brak jest fizycznych szczątków – obecnie takie przypadki są wykluczone z rekompensaty.

11. Zasięg występowania szkód wyrządzanych przez kormorany

Zwracamy uwagę na zbyt wąski limit terytorialny określony w projekcie ustawy, który zakłada możliwość uzyskania rekompensaty za szkody wyrządzone przez kormorany jedynie na obszarze do 30 km od miejsc ich bytowania. W praktyce, zgodnie z obserwacjami środowisk rybackich i rolniczych oraz danymi ornitologicznymi, kormorany mogą żerować w promieniu nawet do 50 km od kolonii lęgowych. W związku z powyższym postulujemy zwiększenie tego limitu do 50 km, co pozwoli objąć pomocą rzeczywiście poszkodowane gospodarstwa i uniknąć wykluczenia z systemu rekompensat rolników i hodowców, którzy ponoszą realne straty z powodu tych ptaków.