W odpowiedzi na wniosek KRIR >>>, Ministerstwo Klimatu i Środowiska, pismem z dnia 13 maja 2025 r., przekazało następujące wyjaśnienia:
„Polska postrzega Wniosek Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę Rady 92/43/EWG, dalej jako dyrektywa siedliskowa, w odniesieniu do statusu ochrony wilka (Canis lupus), jako realizację decyzji wcześniej podjętych na forum UE. Wniosek nie wpłynie jednak bezpośrednio na polski porządek prawny. Nasza populacja wilka od momentu wejścia Polski do UE już znajduje się w V załączniku dyrektywy siedliskowej, a więc gatunków ważnych dla Wspólnoty, których pozyskiwanie ze stanu dzikiego i eksploatacja może podlegać działaniom w zakresie zarządzania. Niemniej jednak, Polska w celu zapewnienia właściwego stanu ochrony wilka na terenie kraju stosuje ochronę ścisłą tego gatunku i wydaje indywidualne derogacje od zakazów, które są zgodne z zapisami Konwencji Berneńskiej i dyrektywy siedliskowej. System zezwoleń, połączony z możliwością uzyskania odszkodowania za szkody wyrządzone przez wilki oraz dopłat do środków prewencyjnych, pozwala na elastyczne zarządzanie populacją wilka w Polsce.
Odnosząc się do wspomnianego w Pana piśmie, głosowania podczas posiedzenia Komitetu Stałych Przedstawicieli Rządów Państw Członkowskich przy UE (COREPER), wyjaśniam, że Rząd Polski wstrzymując się od głosu, dał wyraz swojej świadomości szeroko zakrojonych wątpliwości co do tego Wniosku. Abstrahując od skrajnych reakcji różnych grup społecznych, należy zwrócić uwagę na wszczęte postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości przeciwko Komisji Europejskiej i Radzie Europy (sprawa T-634/24) oraz przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich (sprawa 1758/2024/FA) w sprawie procedury zastosowanej przez Komisję dotyczącej przygotowania wniosku o obniżenie statusu ochrony wilka. Z uwagi na brak wystarczających danych oraz niekorespondujące z nim zbyt szybkie tempo wprowadzania zmian (chociażby postępowania przed TSUE czy ERPO nie są zakończone) Polska na tym etapie nie mogła poprzeć Wniosku. Warto przy tym podkreślić, że Polska nie była jedynym krajem wstrzymującym się od głosu – wśród nich znalazła się np. Hiszpania, której część populacji również znajduje się w załączniku V dyrektywy siedliskowej.
W zakresie wniosku o rozpoczęcie prac nad dostosowaniem krajowych uwarunkowań prawnych do zmienionego statusu wilka na poziomie UE, uprzejmie informuję, iż nie ma takiego obowiązku ani konieczność. Polska posiada kompleksowy system minimalizowania konfliktów na linii człowiek-wilk. Do tego systemu należy zaliczyć możliwość uzyskania derogacji związanych z eliminacją czy płoszeniem poszczególnych osobników, system odszkodowań oraz edukacji i współdziałania (wsparcia podmiotów narażonych na szkody).
Należy podkreślić, iż fakt objęcia wilka ochroną ścisłą nie oznacza braku możliwości podjęcia działań przeciwdziałających m.in. zagrożeniu powodowanemu przez te zwierzęta. Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie przyrody1 możliwe jest uzyskanie zezwolenia na
odstępstwo od zakazów wobec „problemowych” osobników tego gatunku, w celu wyeliminowania powodowanego zagrożenia – np. na umyślne płoszenie, umyślne przemieszczanie z miejsc regularnego przebywania w inne miejsce, czy zabijanie. Zezwolenia wydawane są przez właściwego miejscowo regionalnego dyrektora ochrony środowiska (w zakresie umyślnego płoszenia i przemieszczania), Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (w zakresie umyślnego zabijania) oraz Ministra Klimatu i Środowiska (w przypadku, gdy czynności mają być wykonane na terenie parku narodowego). Zezwolenia takie mogą być wydawane w przypadku braku rozwiązań alternatywnych, jeżeli wnioskowane działania nie są szkodliwe dla zachowania we właściwym stanie ochrony gatunków chronionych oraz przy spełnieniu jednej z przesłanek indywidualnych, jak na przykład interes zdrowia lub bezpieczeństwa powszechnego. W przypadku, gdy zagrożenie jest udokumentowane oraz gdy spełnione są wszystkie przesłanki niezbędne do wydania zezwolenia nie ma przeciwwskazań, aby zezwolenie takie uzyskać. Niemniej jednak należy zaznaczyć, że ewentualne zezwolenia wydawane są wyłącznie na wniosek podmiotu zainteresowanego uzyskaniem stosownego odstępstwa. W przypadku, gdy wniosek obiektywnie nie może być załatwiony w formie pisemnej, podmiot zainteresowany uzyskaniem zezwolenia może uzyskać decyzję ustną (art. 14 § 2 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego2), po rozpatrzeniu wniosku złożonego drogą telefoniczną. W tym celu należy skontaktować się telefonicznie z Generalną Dyrekcją Ochrony Środowiska pod numerem telefonu podanym na stronie internetowej urzędu. Na zakończenie pozwalam sobie nadmienić, że tylko w 2023 r. Regionalne Dyrekcje Ochrony Środowiska wydały zgody na eliminację ok 120 wilków (w tym wilczo-psich mieszańców tzw. hybryd), jednak ich faktyczna realizacja wyniosła ok. 10%.”
1 ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2024 r. poz. 1478)
2 ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2024 r. poz. 572)
