W środę 4 grudnia 2024 r. sejmowa Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod przewodnictwem pana posła Piotra Głowskiego rozpatrzyła:

• informację na temat możliwości pomocy oraz sposobu zwiększania ilości gospodarstw ekologicznych na terenie kraju,
• informację na temat rozwoju rolnictwa ekologicznego i zielonych zamówień publicznych jako instrumentu rynkowego wsparcia produkcji ekologicznej w Polsce.

Informacje przedstawił pan Jan Golba zastępca dyrektora Departamentu Rolnictwa Ekologicznego i Jakości Żywności Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Z dniem 1 stycznia 2022 r. sektor produkcji ekologicznej został objęty nowymi ramami prawnymi na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE, które zostało wdrożone do polskiego porządku prawnego ustawą z dnia 23 czerwca 2022 r. Zgodnie z tymi przepisami produkcja ekologiczna jest ogólnym systemem zarządzania gospodarstwem i produkcji żywności, łączącym praktyki najkorzystniejsze dla środowiska i klimatu, wysoki stopień różnorodności biologicznej, ochronę zasobów naturalnych oraz stosowanie wysokich norm dotyczących dobrostanu zwierząt.

Jak poinformował pan Jan Golba zastępca dyrektora Departamentu Rolnictwa Ekologicznego i Jakości Żywności, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi produkcja ekologiczna jest wspierana zgodnie z przyjętym po konsultacjach publicznych i z ekspertami Ramowym Planem Działań dla Żywności i Rolnictwa Ekologicznego w Polsce na lata 2021-2030. Zakłada on. min. rozwój produkcji ekologicznej, w tym rozwój rynku produktów ekologicznych w Polsce oraz przeznaczenie do 2030 r. co najmniej 7 proc. powierzchni użytków rolnych objętych systemem produkcji ekologicznej. Cel ten oznacza podwojenie do 2030 r. powierzchni użytków rolnych objętych tym systemem. Wsparcie sektora rolnictwa ekologicznego zaplanowano dla wszystkich uczestników łańcucha żywnościowego od pola do stołu, począwszy od wsparcia rolników w obszarze produkcji rolnej surowców i przetwórstwa, poprzez działania wspierające inwestycje i potencjał rynkowy, w tym małych i średnich gospodarstw, skracanie łańcuchów dostaw, działania kształtujące popyt i zaufanie konsumentów do produktów ekologicznych i produkcji ekologicznej, aż po wsparcie integracji branży oraz krajowego doradztwa rolniczego.

Finansowanie na te cele pochodzi w budżetu krajowego, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020; Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 oraz z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności.

Do najważniejszych instrumentów wspierających producentów ekologicznych należy działanie „Rolnictwo ekologiczne” w ramach PROW 2014-2020 oraz interwencja – Rolnictwo ekologiczne w ramach PS WPR 2023-2027. W 2023 r. o przyznanie płatności ekologicznych (finansowanych z PROW 2014-2020) ubiegało się ponad 16,5 tys. rolników, do ok. 385 tys. ha. A W w ramach PS WPR 2023-2027 w 2023 r. o przyznanie płatności ekologicznych wnioskowało ponad 6,6 tys. rolników do powierzchni ok. 136 tys. ha. Budżet interwencji na lata 2023-2027 to około 905 mln euro.

Dofinansowywane są inwestycje w zakresie przetwarzania lub wprowadzania do obrotu produktów rolnych, w tym ekologicznych przez rolników oraz osoby prowadzące lub rozpoczynające działalność w ramach rolniczego handlu detalicznego (RHD) i działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej (MOL). Dotacje można przeznaczyć na zakup maszyn i urządzeń do przetwarzania, przechowywania i sprzedaży produktów, specjalistycznych środków transportu oraz rozbudowy infrastruktury. Ministerstwo Rolnictwa w celu popularyzacji żywności ekologicznej prowadzi różne kampanie informacyjne i edukacyjne. Dedykowane przekazy kierowane są do rolników/producentów, do konsumentów oraz do dzieci. Kampanie informacyjne nt. żywności ekologicznej prowadzone były dotąd przez MRiRW w telewizji, prasie, radiu, na warszawskich rowerach miejskich, w szkolnym dzienniczku elektronicznym i w intrenecie.

Obecny na posiedzeniu pan Stefan Krajewski Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi  poinformował, że został powołany Międzyresortowy Zespołu ds. Zielonych Zamówień, który ma opracować rekomendacje do nowopowstającej Polityki Zakupowej Państwa. Celem MRiRW jest wprowadzenie minimalnego udziału produktów ekologicznych jako obowiązkowych w zakupach prowadzonych przez podmioty podległe Prezesowi Rady Ministrów. Zespół jeszcze nie rozpoczął pracy, w jego skład wchodzą przedstawiciele resortu rolnictwa i Ministerstwa Rozwoju i Technologii.

Udział powierzchni użytków rolnych objętych systemem produkcji ekologicznej całkowitej powierzchni użytków rolnych w Polsce w 2021 r. wynosił 3,75 proc. i obejmował ponad ok. 550 tys. ha. W latach 2018-2021 w strukturze gospodarstw ekologicznych dominowały gospodarstwa nastawione na produkcję roślinną (ok. 80 proc.), były to głownie łąki i pastwiska i uprawy zbożowe.

W czwartek 5 grudnia 2024 r. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod przewodnictwem pana posła Piotra Głowskiego rozpatrzyła informację na temat przestrzegania przepisów BHP związanych z zastosowaniem środków ochrony roślin oraz zasadności i sposobu ich zastosowania.

Informację przedstawił pan Krzysztof Smaczyński zastępca dyrektora Departamentu Hodowli i Nasiennictwa w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Zasady dopuszczania do obrotu oraz bezpiecznego stosowania środków ochrony roślin na terytorium Polski regulują: rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 21 października 2009 r. oraz ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin. Zgodnie z tymi przepisami do obrotu mogą być dopuszczone tylko te środki ochrony roślin, które zawierają substancje czynne zatwierdzone do stosowania przez Komisję Europejską. Dopuszczane do obrotu środki ochrony roślin podlegają w procedurze rejestracji ocenie naukowo-technicznej obejmującej szereg badań i analiz z zakresu oddziaływania na zdrowie człowieka i środowisko zarówno w trakcie ich stosowania jak i w wytworzonej żywności. Nadzór nad obrotem i stosowaniem środków ochrony roślin sprawuje Państwowa Inspekcja Roślin i Nasiennictwa.

W celu zmniejszenia liczby wypadków przy pracy i rolniczych chorób zawodowych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego propaguje wśród mieszkańców wsi wiedzę o zagrożeniach związanych z transportem, magazynowaniem i stosowaniem substancji niebezpiecznych, a także o sposobach ochrony środowiska.

W dyskusji podniesiono, że bardzo szybko rośnie sprzedaż środków ochrony roślin bez kontaktu z klientem (internet) i bez dokumentów sprzedaży. Powoduje to, że środki ochrony roślin, zawierające często substancje niebezpieczne, używane są przez osoby do tego nieprzygotowane i stosowane w celach, do których nie są przeznaczone.

Pan dyrektor Krzysztof Smaczyński poinformował zebranych, że w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi prowadzone są prace nad zmianą ustawy w kierunku zaostrzenia przepisów dotyczących sprzedaży środków ochrony roślin.