INFORMACJE RZĄDOWE ORAZ PROJEKTY USTAW ROZPATRYWANE NA POSIEDZENIACH KOMISJI ROLNICTWA I ROZWOJU WSI W PAŹDZIERNIKU 2024 R.

We wtorek 8 października 2024 r. Podkomisja stała do spraw dobrostanu zwierząt gospodarskich i ochrony produkcji zwierzęcej w Polsce oraz zwalczania chorób zakaźnych zwierząt pod przewodnictwem pani posłanki Małgorzaty Tracz wysłuchała informacji na temat projektu dokumentu pt.: „Krajowy plan działania dotyczący zarządzania populacją dzików w ramach prewencji, kontroli i zwalczania afrykańskiego pomoru świń (ASF)”, którą omówili Główny Lekarz Weterynarii pan Krzysztof Jażdżewski, Przewodnicząca Państwowej Rady Ochrony Przyrody pani Sabina Pierużek-Nowak i dyrektor Departamentu Leśnictwa i Łowiectwa w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pan Aleksander Jakubowski.

Obowiązek sporządzenia krajowego planu działania dotyczący zarządzania populacją dzików w ramach prewencji, kontroli i zwalczania afrykańskiego pomoru świń wynika z art. 56 rozporządzenia wykonawczego Komisji europejskiej 2023/941, zgodnie z którym wszystkie państwa członkowskie UE mają obowiązek ustanowienia planu uniknięcia rozprzestrzeniania się ASF w krajach członkowskich. W 2023 r. w Polsce wykryto 1686 ognisk ASF u dzików, w tym roku do połowy września – 1437. Najwięcej jest w woj. zachodnio-pomorskim, wielkopolskim, dolnośląskim i pomorskim. W 2023 r. odstrzelono (sanitarnie) 84 tys. dzików, w tym roku plan jest na poziomie 97,5 tys. sztuk, do tej pory odstrzelono 55 tys. szt.

W listopadzie 2023 r. Główny Lekarz Weterynarii zawnioskował do Pełnomocnika Rządu ds. Leśnictwa i Łowiectwa o zorganizowanie posiedzenia Grupy roboczej ds. monitorowania i zwalczania ASF u dzików celem formalnego przyjęcia planu ws. zarządzania populacją dzików.  Do spotkania nie doszło. Główny Lekarz Weterynarii przekazał projekt dokumentu do Ministerstwa Klimatu i Środowiska celem dalszych uzgodnień lub akceptacji. Resort klimatu w lipcu 2024 r. przesłał projekt do Państwowej Rady Ochrony Przyrody (PROP) – organu opiniodawczo-doradczego ministra właściwego ds. środowiska do zaopiniowania. Komisja ds. Ochrony Gatunków PROP wydała opinię we wrześniu br. odnosząc się krytycznie do tego dokumentu. Jak poinformował zebranych pan Krzysztof Jażdżewski opinia zawierała głównie krytykę bez określenia, wskazówek jak i gdzie projekt należy poprawić. Stwierdzenie, że powinniśmy się skoncentrować wyłącznie ma poszukiwaniu dzików niestety spowoduje to, że wirus (ASF) będzie obejmował coraz to nowe terytoria Polski, ponieważ bez udziału człowieka, co jest m.in. opisane w dokumentach unijnych, naturalne rozprzestrzenianie się afrykańskiego pomoru świń wynosi od 2-3 km miesięcznie – skomentował Główny Lekarz Weterynarii.

Wiceprzewodnicząca Rady pani Sabina Pierużek-Nowak podkreśliła, że Rada nie neguje konieczności redukcji populacji dzików, ale wskazuje, że jest to plan drogi w realizacji. W opinii Rady do rozwoju ASF w dużej mierze przyczynił się „czynnik ludzki”, a także niedostateczne przestrzeganie zasad bioasekuracji. Resort klimatu jak i rolnictwa uznały, że potrzebne są dalsze prace nad planem i zadeklarowały współpracę. W najbliższym czasie ma się odbyć spotkanie na szczeblu eksperckim. Natomiast przedstawiciele ministerstwa rolnictwa oraz organizacji rolniczych uważają, że przyczyną rozprzestrzenienia się ASF jest zbyt duża populacja dzików. Zaznaczyli też, że nie ma wiarygodnych danych co do wielkości populacji dzików w Polsce. Według ministerstwa rolnictwa zwalczanie ASF powinno być oparte na trzech uzupełniających się filarach: bioasekuracji, poszukiwaniu padłych dzików, a także na redukcji populacji tych zwierząt.

W tym samym dniupodkomisja stała do spraw bezpieczeństwa żywności, eliminowania nieuczciwych praktyk w obrocie żywnością oraz sprzedaży bezpośredniej i handlu detalicznego produktów wytworzonych w gospodarstwachrozpatrzyła informację ministra rolnictwa i rozwoju wsi oraz minister klimatu i środowiska na temat marnowania żywności.

Przepisy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności wprowadziły zasady, dzięki którym zmniejszy się ilość pokarmów i napojów wyrzucanych przez przedsiębiorców handlujących żywnością. Te przepisy dotyczą żywności, której upływa termin ważności lub data minimalnej trwałości i która ma wady wyglądu (w tym także opakowań). Te zasady obowiązują jednostki handlu (sklepy lub hurtownie) o powierzchni sprzedaży powyżej 250 m2 , w których przychód ze sprzedawanej żywności stanowi co najmniej 50% przychodów ze sprzedaży wszystkich towarów . Przedsiębiorcy, którzy mają obowiązek przeciwdziałać marnowaniu żywności, muszą:

• podpisać umowę z organizacją pozarządową dotyczącą przekazywania niesprzedanego jedzenia
• prowadzić kampanie informacyjno – edukacyjne, we współpracy z organizacją pozarządową, której przekazują żywność – co najmniej raz w roku, przed dwa kolejne tygodnie
• składać roczne sprawozdania o ilości marnowanej żywności – do 31 marca roku następującego po roku, którego dotyczy informacja
• zamieścić informację o wysokości należnej opłaty za marnowanie żywności lub o wartości żywności przekazanej organizacjom pozarządowym, w sprawozdaniu finansowym oraz na swojej stronie internetowej, jeżeli ją prowadzą.

Sklep objęty obowiązkiem przeciwdziałania marnowaniu żywności, powinieneś znaleźć organizację pozarządową zainteresowaną odbieraniem niesprzedanego jedzenia i która zgodnie ze swoim statutem zajmuje się wykonywaniem zadań w zakresie:

• pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywaniem szans tych rodzin i osób
• wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej
• działalności charytatywnej, polegającej między innymi na przekazywaniu żywności osobom potrzebującym lub prowadzeniu zakładów żywienia zbiorowego dla osób potrzebujących.

Jeżeli sprzedawca żywności jest spółką prowadzącą sieć handlową składającą się z określonej liczby sklepów na terenie Polski i poszczególne sklepy nie posiadają podmiotowości prawnej i nie są wyodrębnionymi spółkami ani oddziałami, to taka spółka powinna złożyć sprawozdania dotyczące wszystkich obiektów handlowych znajdujących się w danym województwie do wszystkich Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej właściwych ze względu na miejsce prowadzenia działalności w zakresie sprzedaży żywności. Sprawozdania powinny dotyczyć łącznej powierzchni sprzedaży wszystkich sklepów w danym województwie. Analogicznie należy podać zbiorcze dane dla wszystkich sklepów w danym województwie.

W tym samym dniu senacka Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi na 11 w tej kadencji posiedzeniu, które prowadził pan senator Ryszard Bober przewodniczący komisji rozpatrzyła ustawy:

• o zmianie ustawy o paszach (druk senacki nr 154, druki sejmowe nr 606, 648 i 648-A).
• o zmianie ustawy o kołach gospodyń wiejskich oraz ustawy o społeczno-zawodowych organizacjach rolników (druk senacki nr 160, druki sejmowe nr 655 i 658).
• oraz informację ministra rolnictwa i rozwoju wsi na temat sytuacji na  rynku trzody chlewnej i aktualnej sytuacji w zakresie rozprzestrzeniania i zwalczania afrykańskiego pomoru świń.

Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła 2 ustawy. Do nowelizacji ustawy o kołach gospodyń wiejskich zgłoszono 1 poprawkę akceptację uzyskała natomiast nowelizacja ustawy o paszach, która z 1 stycznia 2025 r. do 1 stycznia 2030 r. przedłuża możliwość stosowania pasz GMO.

W trakcie dyskusji o zmianie ustawy o paszach zgłoszono 2 wnioski – o zaakceptowanie noweli bez poprawek oraz o zmianę terminu możliwości stosowania pasz GMO do 1 stycznia 2027 r. Ostatecznie senatorowie opowiedzieli się za przyjęciem ustawy bez poprawek. Jak przypomniał wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi pan Jacek Czerniak, termin ten był już 6-krotnie przesuwany. Kolejna jego zmiana podyktowana jest tym, że nie ma czym zastąpić śruty sojowej, niezbędnej w mieszankach paszowych dla młodego drobiu i młodych świń. To z kolei grozi utartą konkurencyjności polskiego eksportu, szczególnie mięsa. Na ten problem zwracali także uwagę senatorowie, apelując o przyspieszenie prac nad strategią białkową. Wiceminister rolnictwa poinformował, że Komisja Europejska pracuje nad rozwiązaniem tego problemu, dlatego resort zaproponował termin 1 stycznia 2030 r.

Wiele kontrowersji wywołała ustawa o zmianie ustawy o kołach gospodyń wiejskich oraz ustawy o społeczno‑zawodowych organizacjach rolników, do której uwagi zgłosiło Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu. Ostatecznie po konsultacjach z resortem rolnictwa zaproponowano 1 zmianę polegającą na umożliwieniu rejestracji na terenie danej wsi więcej niż jednego koła gospodyń wiejskich. Przedstawiciele ministerstwa rolnictwa zapewnili, że zostanie przygotowana nowa ustawa, która rozwiąże problemy wynikające z nowelizowanej obecnie ustawy z 2018 r. Krytyczną opinię o ustawie przedstawił w imieniu Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych pan Władysław Serafin. Rozpatrywana przez komisję nowelizacja zakłada zrównanie praw wszystkich kół gospodyń wiejskich, nie tylko zarejestrowanych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, do dofinansowania. Nowelizacja umożliwi ponadto przyznanie dotacji kołom zrzeszonym w kółkach rolniczych, a także nadanie osobowości prawnej tym kołom, które jej nie posiadają. Koła zrzeszone dotychczas w Krajowym Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych nie stracą statusu organizacji o charakterze społeczno-zawodowym. W 2024 r. maksymalny limit wydatków na pomoc dla kół gospodyń wiejskich nie może przekroczyć 157 mln zł.

Podczas posiedzenia komisji rolnictwa zapoznano się ponadto z informacją na temat sytuacji na rynku trzody chlewnej i aktualnej sytuacji w zakresie rozprzestrzeniania i zwalczania afrykańskiego pomoru świń. Jak poinformował Główny Lekarz Weterynarii pan Krzysztof Jażdżewski, w 2024 r. wykryto 1401 ognisk ASF u dzików i 44 ogniska u świń.  Ogniska u świń stwierdzono w województwach: lubelskim, mazowieckim, zachodniopomorskim, wielkopolskim, warmińsko-mazurskim, kujawsko-pomorskim, pomorskim. W wypadku ognisk ASF u świń Inspekcja Weterynaryjna wdrożyła procedury zwalczania tej choroby, m.in. zabicie i ich utylizację. Jak wynika z podanych danych, najwięcej ognisk ASF występuje w województwie wielkopolskim. W związku z występowaniem ASF w Polsce systematycznie realizowane są następujące działania: redukcja populacji dzików w ramach planowej gospodarki łowieckiej (w ramach kompetencji resortu klimatu) oraz uzupełniająco w ramach odstrzału sanitarnego (z nakazu powiatowych lekarzy weterynarii lub wojewodów), poszukiwanie padłych dzików i ich szczątków. Kontroli poddawana jest bioasekuracja, prowadzone są także akcje informacyjne i szkolenia. Mowa była także o regionalizacji ustanawianej w związku z ASF i wprowadzanych w niej zmianach na podstawie wniosków głównego lekarza weterynarii składanych do Komisji Europejskiej. 23 września i 3 października 2024 r. złożył on kolejne wnioski do KE o złagodzenie restrykcji w województwach lubelskim, mazowieckim i świętokrzyskim. O współpracy z Polskim Związkiem Łowieckim w zwalczaniu ASF mówił Łowczy Krajowy pan Eugeniusz Grzeszczak. Kolejny temat to sytuacja na rynku wieprzowiny. Ceny świń w 2024 r. są niższe niż w poprzednim roku, zgodnie z trendem utrzymującym się na całym rynku unijnym. W sierpniu 2024 r. średnia cena skupu świń wyniosła w Polsce 7,17 zł/kg. Ocenia się, że w 2024 r. wskaźnik opłacalności produkcji żywca wieprzowego wyniesie 91,2%. Zmniejsza się pogłowie trzody chlewnej, które na początku czerwca 2024 r. wyniosło 9132 tys. sztuk i było niższe o 304,3 tys. sztuk (o 3,2%) od stanu notowanego w analogicznym okresie 2023 r.

W środę 9 października 2024 r. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi na posiedzeniu zwołanym w trybie art. 152 ust. 2 regulaminu Sejmu na wniosek grupy posłów zapoznała się z informacją na temat „Zagrożenia polskich gospodarstw rolnych wynikające z niekorzystnych dla rolników wyroków sądowych”. Uzasadnienie wniosku o zwołanie posiedzenia przedstawił pan poseł Krzysztof Cieciura. Informację przedstawili: sekretarze stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Stefan Krajewski oraz pan Jacek Czerniak. Mając na uwadze wielość potencjalnych stanów faktycznych, z których mogą wyniknąć spory sądowe pomiędzy rolnikami a innymi stronami, nie jest możliwe dokonanie teoretycznej oceny „zagrożeń polskich gospodarstw rolnych wynikających z niekorzystnych dla rolników wyroków sądowych”. Analiza taka mogłaby zostać przeprowadzona w odniesieniu do konkretnego wyroku sądowego lub wyroków sądowych zapadłych na gruncie podobnych stanów faktycznych i w oparciu o te same przepisy prawa. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi posiada wiedzę jedynie o postępowaniach, w których Minister pełni rolę organu administracji publicznej oraz tych, w których Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi lub Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi jest stroną postępowania. Niekiedy ministerstwo pozyskuje wiedzę o toczących się postępowaniach lub zapadłych orzeczeniach sądowych z pism kierowanych przez rolników, zawierających zwykle prośbę o podjęcie bliżej nieokreślonej interwencji. Pisma te dotyczą z reguły spraw zakończonych orzeczeniami sądów cywilnych albo karnych, w których Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie posiada instrumentów prawnych umożliwiających podjęcie jakichkolwiek procesowych działań. Nie istnieją regulacje prawne, z których wynikałby obowiązek informowania ministra lub ministerstwa o toczących się i zakończonych postępowaniach, w których stroną jest osoba prowadząca działalność rolniczą. W związku z tym nie istnieje również możliwość monitorowania takich postępowań przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W sprawie będącej przedmiotem wniosku grupy posłów dotyczącej pana Szymona Kluki, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi otrzymał prośbę o interwencję we wrześniu bieżącego roku. Pan Szymon Kluka prowadzi w miejscowości Grodzisko produkcję roślinną i zwierzęcą. Początkowo hodował około 130 sztuk trzody chlewnej. W 2009 r. podjął decyzję o wybudowaniu tuczarni. Produkcję w tuczarni rozpoczął w 2014 r. W jednym cyklu produkcyjnym przebywa w niej średnio 360 sztuk świń. Pomiędzy panem Szymonem Kluką a sąsiadami zaistniał spór w związku z uciążliwościami wynikającymi z produkcji trzody chlewnej. W szczególności sąsiedzi kwestionowali decyzję z 2011 r. o pozwoleniu na budowę budynku tuczarni. Zarówno nadzór budowlany, jak i sąd administracyjny oddaliły wnioski. Wystąpili oni na drodze postępowania cywilnego do sądu o zaprzestanie dalszego dokonywania naruszeń w postaci immisji o charakterze odorowym poprzez zobowiązanie pozwanego do wykonania określonych obowiązków, a także o zasądzenie na rzecz każdego z nich kwoty po 30 000,00 zł wraz z odsetkami tytułem zadośćuczynienia za krzywdę. Po przejściu wszystkich instancji wyrok jest prawomocny – niekorzystny dla gospodarza. 25 września 2024 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wystąpił z pismem do Rzecznika Praw Obywatelskich z prośbą o rozważenie skorzystania z nadzwyczajnych środków zaskarżenia wobec wyroku zapadłego w sprawie. W trakcie dyskusji wielokrotnie podnoszono konieczność uregulowania kwestii statusu prawnego produkcji rolniczej na obszarach wiejskich jako priorytetowej i mającej pierwszeństwo przed inna działalnością. Jest to konieczne ze względu na potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego.

W czwartek 10 października 2024 r. podkomisja stała do spraw biogospodarki i innowacyjności w rolnictwie pod przewodnictwem pana posła Wiesława Różyńskiego rozpatrzyła informację Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi i Ministra Klimatu i Środowiska na temat możliwości i skuteczności zastosowania w rolnictwie instalacji do produkcji energii elektrycznej z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii.  Podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pan Miłosz Motyka oraz radca w departamencie Rynków Rolnych i Transformacji Energetycznej Obszarów Wiejskich w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Jarosław Wiśniewski przedstawili informacje.

Zgodnie z założeniami polityki energetycznej Polski do 2040 roku będzie wzrastać udział krajowego wydobycia gazu ziemnego obecnie 18 mld m³ co stanowi 22% zapotrzebowania. Jednocześnie potencjał wytwarzania biogazu w Polsce w oparciu o krajowe surowce jest bardzo wysoki. Szacunki krajowych jednostek naukowych wskazują na bez mała 150 min ton użytecznych biogazowo odpadów co daje blisko 15 mld m³ biogazu rocznie. Równie ważny jest wpływ rozwoju biogazowni na zwiększenie rentowności gospodarstw rolnych. Aktualnie w Polsce funkcjonuje 176 biogazowni rolniczych o rocznej wydajności 680 mln m³ biogazu oraz 57 instalacji wytwarzających energię elektryczną z biogazu.

Obecny na posiedzeniu Marszałek Senior pan Marek Sawicki wskazał na potrzebę stworzenia licznych i rozproszonych terytorialnie instalacji koniecznych do utrzymania bezpieczeństwa energetycznego państwa. Biometan wytwarzany z surowców własnych gospodarstwa lub drobnych zakładów przetwórstwa spożywczego będzie stanowił istotny element dywersyfikacji dostaw energii na krajowy rynek, zmniejszając uzależnienie od importu nośników energii.

W tym samym dniu Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła informację Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na temat opłacalności produkcji rolnej ze szczególnym uwzględnieniem rynku owoców. Informację przedstawił sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Michał Kołodziejczak.

Przedstawione zostały rachunki symulacyjne dla następujących, głównych działalności produkcji rolnej: pszenica ozima, jęczmień jary, kukurydza uprawiana na ziarno suche, rzepak ozimy oraz krowy mleczne (produkcja mleka) i tuczniki (produkcja żywca wieprzowego). Przedstawiono także rachunki symulacyjne dla wybranych działalności produkcji ogrodniczej – dla gatunków owoców takich jak: jabłka, wiśnie, maliny, porzeczka czarna, aronia oraz truskawki. Prezentowane rachunki obejmują przede wszystkim: wartość produkcji ogółem, koszty ogółem – w tym koszty bezpośrednie ogółem i pośrednie ogółem, dochody z działalności oraz opłacalność produkcji wyrażoną wskaźnikiem opłacalności. Wyniki badań przeprowadzonych przez Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej pokazują, że w przypadku jęczmienia jarego, kukurydzy na ziarno suche, rzepaku ozimego, mleka krowiego, producenci uzyskali dodatni wynik ekonomiczny, produkcja straty pszenicy ozimej i żywca wieprzowego przyniosła zaś straty. Poziom produkcji większości gatunków owoców był niższy w porównaniu z 2023 r. Warunki pogodowe pod koniec 2023 r. były sprzyjające dla przezimowania większości plantacji drzew i krzewów owocowych w Polsce. Nie stwierdzono też wystąpienia istotnych uszkodzeń mrozowych. Jeśli chodzi o jabłka, uprawiane zarówno konsumpcyjne jak i dla przemysłu, to ich opłacalność był znacznie wyższa niż w latach ubiegłych, ale przy znacznie niższych zbiorach. Produkcja wiśni w 2024 r. była opłacalna w przypadku wiśni uprawianych z przeznaczeniem do spożycia bezpośredniego oraz do mrożenia. Również w przypadku malin stwierdzono spadek produkcji. Ceny tych owoców są wyższe niż przed rokiem, ale nie dorównują rekordowym poziomom z lat 2021-2022 r. Produkcja porzeczki w 2024 r. była również dochodowa. Wskaźnik opłacalności uprawy porzeczki do mrożenia został oszacowany na 184,0%, a porzeczek do produkcji soku na 142,4%. Opłacalność produkcji truskawek w 2024 r. była zróżnicowana. W przypadku owoców do przetwórstwa wyniósł 109,5%, konsumpcyjne na poziomie 200%. Jedynie produkcja aronii przyniosła w 2024 r. stratę. wskaźnik opłacalności produkcji aronii został oszacowany na 53,9%.

W trakcie dyskusji podnoszono konieczność polepszenia mechanizmów oddziaływania na poszczególne rynki w celu ich ochrony przed napływem tańszej, ale gorszej jakości produktów oraz w celu ich stabilizacji. Zarówno rynek pszenicy jak i produkcji wieprzowiny przynosi straty. Konieczne jest zwiększenie ilości produkcji zwierzęcej (poprzez dopłaty i programy pomocowe) gdyż poprawi to zbyt na zboże. Aby zwiększyć opłacalność produkcji rolnej na wsi należy tez zadbać o modernizacje energetyczną poprzez budowę biogazowni.

Na kolejnym tym samym dniu posiedzeniu Podkomisja stała do spraw monitorowania programu zwiększania wykorzystania polskiego białka roślinnego w paszach pod przewodnictwem pana posła Zbigniewa Dolaty

Dyskusja na temat propozycji nowelizacji ustawy o paszach – cele wskaźnikowe.

Realizując porządek dzienny pan poseł Zbigniew Dolata przedstawił założenia propozycji projektu nowelizacji ustawy o paszach z 22 lipca 2006 roku. Proponowane cele wskaźnikowe określające poziom udziału niezmodyfikowanych genetycznie surowców białkowych rozłożone na lata 2025 – 2032 zakładają uzyskanie rzeczywistego udziału tychże w 45% w roku docelowym. Proponowana nowelizacja ustawy o paszach zmniejszy uzależnienie kraju od importowanego białka paszowego a głównie poekstrakcyjnej śruty uzyskiwanej z genetycznie modyfikowanej soi. Producent pasz, z mocy nowelizowanej ustawy, będzie zobowiązany rok rocznie zwiększać udział niezmodyfikowanego genetycznie surowca białkowego co przyniesie wzrost zainteresowania skupem surowców w kraju a co z kolei zwiększy krajowy udział uprawy roślin wysokobiałkowych. W Krajowym Rejestrze Odmian COBORU wpisano 46 niezmodyfikowanych genetycznie odmian soi. Wyniki doświadczalnictwa wskazują, że gatunek ten może być uprawiany w wielu rejonach kraju. W trakcie dyskusji posłów – członków podkomisji z udziałem sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pana Jacka Czerniaka zgodnie przyjęto propozycję nowelizacji jako zasadną i korzystną dla gospodarki rolnej.

Na kolejnym w tym dniu posiedzeniu Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła uchwałę Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o kołach gospodyń wiejskich oraz ustawy o społeczno-zawodowych organizacjach rolników Komisja wniosła o przyjęcie poprawki Senatu polegającą na umożliwieniu rejestracji na terenie danej wsi więcej niż jednego koła gospodyń wiejskich. Posłem sprawozdawcą wybrano pana Jarosława Rzepę.

W środę 16 października 2024 Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła informację Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi i Ministra Infrastruktury na temat zarządzania zasobami wodnymi na potrzeby rolnictwa i rybactwa śródlądowego. Informację przedstawili: sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Jacek Czerniak oraz dyrektor Departamentu Gospodarki Wodnej w Ministerstwie Infrastruktury pani Edyta Tuźnik – Kosno.

Aktualnie realizowane są programy mające na celu poprawę gospodarki wodnej i zwiększenie retencji w ramach PROW 2014-2020 oraz w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Wsparcie działań służących retencji wody na obszarach wiejskich odbywa się również w ramach Planu Strategicznego WPR 2023-2027. Podkreślono, że utrzymywanie urządzeń melioracji wodnych odbywa się przy znacznym wsparciu ze strony państwa i jednostek samorządu terytorialnego w postaci dotacji budżetowych dla spółek wodnych oraz płatności rolno-środowiskowo- klimatycznych. Istotną rolę retencyjną pełnią ziemne stawy rybne oraz działania leśne i zadrzewieniowe. Dokumenty planistyczne w gospodarowaniu wodami opracowywane przez Ministerstwo Infrastruktury (m.in. plan przeciwdziałania skutkom suszy, plany zarządzania ryzykiem powodziowym oraz plany gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy) wyznaczają kierunki realizacji działań i przyczyniają się do poprawy efektywności gospodarki wodnej w Polsce. Dokumenty te są cyklicznie aktualizowane. Program przeciwdziałania niedoborowi wody (PPNW) na lata 2021-2027 z perspektywą do roku 2030, opracowywany dla obszaru całego kraju, z uwzględnieniem podziału na regiony wodne i obszary dorzeczy, również ma na celu zwiększenie retencji wodnej oraz wskazuje na działania zapobiegające występowaniu niedoborów wody w Polsce.

W dyskusji wskazywano na potrzebę opracowania strategii gospodarowania wodami w Polsce, z naciskiem na ich retencjonowanie.

W czwartek 17 października 2024 r. Komisje: Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi  na posiedzeniu zwołanym w trybie art. 152 ust. 2 regulaminu Sejmu na wniosek grupy posłów zrealizowały następujący porządek dzienny: „Omówienie aktualnej sytuacji populacji żubra w Polsce i Unii Europejskiej w poniższych zagadnieniach:

1. stan prawa krajowego i europejskiego dla żubra (Bison bonasus) oraz propozycje zmian,
2. cele, zasady i możliwości czynnej ochrony żubra (tworzenie nowych stad, poprawa siedliska) oraz zasad gospodarowania populacją żubra,
3. aktualny stan populacji żubrów i koszty ich ochrony oraz reintrodukcji do środowiska,
4. problemy i koszty wzrastającej zagęszczonej populacji wolnej (rosnące szkody rolnicze i wypadki komunikacyjne),
5. informacja o monitoringu zdrowia żubrów w naszym kraju i kontroli przy przemieszczeniach (oznakowanie zwierząt),
6. możliwości implementacji w Polsce prawa o Prawie o Zdrowiu Zwierząt (Animal Health Law 2016/429) względem żubra (tu zagrożenia dobrostanu żubrów w realizacji zapisów AHL w praktyce oraz znaczenie prawa AHL w sytuacji wystąpienia ogniska choroby zakaźnej, np. gruźlicy, w wolnej populacji żubra),
7. rola i znaczenie stad żubra w zagrodach.”

Wniosek o zwołanie posiedzenia uzasadnił przedstawiciel wnioskodawców pan poseł Paweł Sałek. Informację przedstawili: sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pani Urszula Sara Zielińska oraz sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Jacek Czerniak.

W Polsce znajduje się największa na świecie populacja Żubra europejskiego, którego ochrona sięga XVI w. Żubr podlega ścisłej ochronie gatunkowej na podstawie przepisów Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (dyrektywa siedliskowa). Obecnie na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego za lata 2014-2023 zauważalny jest stały wzrost liczebności żubra w Polsce z 1 432 osobników w 2014 r. do 2 820 osobników w 2023 r.

Podczas dyskusji poruszono m.in. kwestie:

• rejestracji żubrów przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
• przeprowadzenia badań naukowych w kierunku ograniczenia telazjozy,
• nakładu środków finansowych przeznaczonych na ochronę żubrów pochodzących z funduszu leśnego.

W posiedzeniu uczestniczyli: generalny dyrektor ochrony środowiska pan Piotr Otawski, zastępca dyrektora generalnego Lasów Państwowych do spraw Ochrony Zasobów Przyrodniczych pan Bogdan Jaroszewicz oraz przedstawiciele Stowarzyszenia Miłośników Żubrów, profesorowie Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego pani profesor Wanda Olech-Piasecka oraz pan doktor Wojciech Bielecki.

W tym samym dniu Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła i zaopiniowała dla Komisji Finansów Publicznych rządowego projektu ustawy budżetowej na rok 2025 (druk nr 687) w zakresie:

1) części budżetowej 32 – Rolnictwo:

a) dochody i wydatki z zał. nr 1 i 2,

b) wynagrodzenia w państwowych jednostkach budżetowych z zał. nr 6,

c) dotacje podmiotowe i celowe z zał. nr 8;

2) części budżetowej 33 – Rozwój wsi:

a) dochody i wydatki z zał. nr 1 i 2,

b) wynagrodzenia w państwowych jednostkach budżetowych z zał. nr 6,

c) dotacje podmiotowe i celowe z zał. nr 8;

3) części budżetowej 35 – Rynki rolne:

a) dochody i wydatki z zał. nr 1 i 2,

b) wynagrodzenia w państwowych jednostkach budżetowych z zał. nr 6;

6) części budżetowej 83 – Rezerwy celowe, w zakresie pozycji 7, 8, 12, 18 i 50;

7) części budżetowej 85 – Budżety wojewodów ogółem, w zakresie działu 010 – Rolnictwo i łowiectwo:

a) dochody i wydatki z zał. nr 1 i 2,

b) wynagrodzenia w państwowych jednostkach budżetowych z zał. nr 6,

c) dotacje podmiotowe z zał. nr 8;

8) zadań z zakresu administracji rządowej i innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego odrębnymi ustawami w części 85 – budżety wojewodów z zał. nr 7;

9) dotacji przedmiotowych i podmiotowych z zał. nr 9;

10) programów wieloletnich w układzie zadaniowym z zał. nr 10;

11) planów finansowych agencji wykonawczych z zał. nr 11:

a) Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,

b) Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa wraz z Zasobem Własności Rolnej Skarbu Państwa,

c) Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych;

12) planów finansowych państwowych osób prawnych z zał. nr 14:

• Polskiego Klubu Wyścigów Konnych,
• Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie,
• oraz właściwych wojewódzko Ośrodków Doradztwa Rolniczego.

W poniedziałek 28 października 2024 r. Senacka Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła informację Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na temat aktualnej sytuacji pszczelarstwa oraz możliwości ochrony i wsparcia tego sektora.

Informację przedstawił sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Michał Kołodziejczak. W dyskusji uczestniczył prezydent Polskiego Związku Pszczelarskiego pan Tadeusz Sabat. Dzięki zaangażowaniu pszczelarzy oraz wsparciu w ramach programów rządowych liczba pszczelarzy i liczba pni pszczelich systematycznie wzrasta. W 2023 roku 97 tysięcy pszczelarzy utrzymywało 2 mil 350 tys. rodzin pszczelich a produkcję miodu oszacowano 27,5 tys. ton z czego 14 tys. ton wyeksportowano. W tym samym roku import miodu głównie z Chin osiągnął poziom 27 tys. ton.  Stawka pomocy wynosi 50 zł na jedną przezimowaną rodzinę pszczelą. Wnioski można składać w kwietniu i maju do biura powiatowego ARiMR. W tegorocznym naborze złożono 45 tys. wniosków na kwotę 75 mil. złotych. Ponadto od 24 października 2024 r. do 22 listopada 2024 r. prowadzony jest przez biura powiatowe ARiMR nabór wniosków o przyznanie pomocy finansowej w zakresie następujących interwencji:

I.6.1 „Interwencja w sektorze pszczelarskim – wspieranie podnoszenia poziomu wiedzy pszczelarskiej”;

I.6.2 „Interwencja w sektorze pszczelarskim – inwestycje, wspieranie modernizacji gospodarstw pasiecznych”;

I.6.3 „Interwencja w sektorze pszczelarskim – wspieranie walki z warrozą produktami leczniczymi”;

I.6.4 „Interwencja w sektorze pszczelarskim – ułatwienie prowadzenia gospodarki wędrownej”;

I.6.5 „Interwencja w sektorze pszczelarskim – pomoc na odbudowę i poprawę wartości użytkowej pszczół”;

I.6.6 „Interwencja w sektorze pszczelarskim – wsparcie naukowo-badawcze”;

I.6.7 „Interwencja w sektorze pszczelarskim – wspieranie badania jakości handlowej miodu oraz identyfikacja miodów odmianowych”.

W tym samym dniu Senackie Komisje: Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zdecydowały o przyjęciu bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności.

Celem ustawy jest usprawnienie i zwiększenie efektywności systemu wdrażania rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność poprzez uregulowanie sposobu postępowania w przypadku, gdy obszar wiejski nie jest objęty strategią rozwoju lokalnego na skutek rozwiązania umowy ramowej zawartej pomiędzy zarządem województwa a lokalną grupą działania.

Ustawa przewiduje również procedurę postępowania z obszarem nieobjętym strategią rozwoju lokalnego gdzie nadal realizowane są działania w oparciu o umowę ramową zawartą w wyniku konkursu, który odbył się w 2023 r. Zaproponowane w ustawie regulacje umożliwią też przyłączanie się obszarów nieobjętych strategiami rozwoju lokalnego do graniczących z nimi innych obszarów gdzie strategia taka obowiązuje.